Historia kl. VII

Temat

lekcji

Wymagania na poszczególne oceny

dopuszczająca

dostateczna

dobra

bardzo dobra

celująca

1. Kongres wiedeński

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: restauracja, legitymizm, równowaga europejska

– zna daty obrad kongresu wiedeńskiego (1814–1815)

– wskazuje na mapie państwa decydujące na kongresie wiedeńskim

– podaje przyczyny zwołania kongresu wiedeńskiego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: abdykacja, Święte Przymierze

– zna daty: bitwy pod Waterloo (18 VI 1815), podpisania aktu Świętego Przymierza (IX 1815)

– prezentuje główne założenia ładu wiedeńskiego

– przedstawia decyzje kongresu dotyczące ziem polskich

Uczeń:

– zna datę „stu dni” Napoleona (III–VI 1815)

– identyfikuje postacie: Aleksandra I, Charles’a Talleyranda, Klemensa von Metternicha

– omawia przebieg „stu dni” Napoleona

– przedstawia okoliczności powstania Świętego Przymierza

Uczeń:

– identyfikuje postacie: Roberta Stewarta Castlereagha, Franciszka I, Fryderyka Wilhelma III

– wskazuje na mapie zmiany terytorialne
w Europie po kongresie wiedeńskim oraz państwa Świętego Przymierza

– przedstawia cele
i działalność Świętego Przymierza

Uczeń:

– ocenia postawę Napoleona i Francuzów
w okresie jego powrotu do kraju

– ocenia zasady,
w oparciu o które stworzono ład wiedeński

– ocenia działalność Świętego Przymierza

2. Rewolucja przemysłowa

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: industrializacja, rewolucja przemysłowa, maszyna parowa

– zna datę udoskonalenia maszyny parowej (1763)

– identyfikuje postać Jamesa Watta

– wymienia przyczyny rewolucji przemysłowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: manufaktura, fabryka, urbanizacja, kapitał, kapitaliści, robotnicy, proletariat

– identyfikuje postacie: Samuela Morse’a, George’a Stephensona

– wymienia gałęzie przemysłu, które rozwinęły się dzięki zastosowaniu maszyny parowej

– omawia wpływ zastosowania maszyny parowej na rozwój komunikacji

Uczeń:

– zna daty: skonstruowania silnika elektrycznego (1831), skonstruowania telegrafu (1837)

– identyfikuje postać Michaela Faradaya

– wskazuje na mapie  państwa, na których terenie rozwinęły się w XIX w. najważniejsze zagłębia przemysłowe Europy

– wyjaśnia okoliczności narodzin przemysłu  XIX w.

– przedstawia konsekwencje zastosowania maszyny parowej dla rozwoju przemysłu

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: cywilizacja przemysłowa,  metropolia

– zna datę pierwszego telegraficznego połączenia kablowego między Ameryką i Europą (1866)

– przedstawia gospodarcze
i społeczne skutki industrializacji

– wyjaśnia znaczenie wynalezienia elektryczności dla rozwoju przemysłu
i komunikacji

Uczeń:

– identyfikuje postacie: Thomasa Newcomena, Charlesa Wheatsone’a, Thomasa Davenporta

– wyjaśnia okoliczności narodzin przemysłu w XIX w.

– opisuje sposób działania maszyny parowej

– ocenia gospodarcze
i społeczne skutki rozwoju przemysłu
w XIX w.

3. Nowe idee polityczne

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: ideologia, proletariat, ruch robotniczy, strajk, związek zawodowy

– identyfikuje postać Adama Smitha

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: liberalizm, konserwatyzm, socjalizm

– identyfikuje postacie: Edmunda Burke’a, Karola Marksa

– przedstawia okoliczności narodzin liberalizmu, konserwatyzmu
i ruchu robotniczego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: wolna konkurencja, komunizm, idee narodowe

– identyfikuje postacie: Giuseppe Mazziniego, Henriego de Saint–
–Simona, Roberta Owena, Fryderyka Engelsa
– charakteryzuje założenia liberalizmu,konserwatyzmusocjalizmu i komunizmu

Uczeń:

– zna datę wydania Manifestu komunistycznego (1848)

– przedstawia okoliczności narodzin liberalizmu, konserwatyzmu
i ruchu robotniczego

– wyjaśnia różnice między socjalistami i komunistami
– wyjaśnia rolę związków zawodowych w rozwoju ruchu robotniczego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: czartyzm, falanster

– zna daty: ruchu czartystów (1836–1848)

– opisuje narodziny ruchu czartystów, ich postulaty oraz skutki działalności

– ocenia wpływ nowych ideologii na życie społeczne i polityczne
w pierwszej połowie XIX w.

4. Przeciwko Świętemu Przymierzu

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu Wiosna Ludów

– zna datę Wiosny Ludów (1848–1849)

– wskazuje na mapie państwa, w których wybuchła Wiosna Ludów;

– wymienia przyczyny Wiosny Ludów

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: rewolucja lipcowa, rewolucja lutowa, parlament frankfurcki

– zna daty: rewolucji lipcowej we Francji (1830), wybuchu Wiosny Ludów
we Francji (II 1848)

– identyfikuje postacie: Mikołaja I, Ludwika Napoleona Bonapartego, Franciszka Józefa I

– wskazuje na mapie państwa, które uzyskały niepodległość
w pierwszej połowie XIX w.

– przedstawia  przyczyny i przejawy walki z ładem wiedeńskim

– przedstawia skutki Wiosny Ludów we Francji, Prusach, Austrii, na Węgrzech i w państwach włoskich

Uczeń:

– zna daty: uzyskania niepodległości przez Grecję (1829), powstania w Belgii (1830), zwołania parlamentu frankfurckiego
(V 1848), wybrania Ludwika Napoleona Bonapartego prezydentem Francji (XII 1848), stłumienia powstania węgierskiego (1849), wojny krymskiej (1853–1856)

– identyfikuje postacie: Klemensa von Metternicha,  Aleksandra II

– wskazuje na mapie państwa, w których w latach 1815–1847 wybuchły rewolucje i powstania narodowe oraz państwa zaangażowane
w wojnę krymską

– omawia przyczyny, przebieg i skutki rewolucji lipcowej we Francji

– wymienia przyczyny i skutki wojny krymskiej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: dekabryści, bankiety

– zna daty: wybuchu antytureckiego powstania w Grecji (1821–1822), powstania dekabrystów (XII 1825), uznania niepodległości Belgii (1831), wybuchu Wiosny Ludów
w Prusach, Austrii
na Węgrzech i we Włoszech (III 1848), powstania robotniczego w Paryżu (VI 1848)

– identyfikuje postacie: Karola X, Ludwika Filipa, Lajosa Kossutha, Józefa Bema Karola Alberta

– przedstawia cele, przebieg i skutki powstania dekabrystów

– opisuje przebieg Wiosny Ludów we Francji, Prusach, Austrii, na Węgrzech i w państwach włoskich

Uczeń:

– przedstawia przebieg i skutki walki Greków
o niepodległość

– ocenia znaczenie Wiosny Ludów dla państw i narodów europejskich

– omawia rolę parlamentu frankfurckiego
w procesie jednoczenia Niemiec

1. Po upadku Księstwa Warszawskiego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu uwłaszczenie

– zna datę powstania Królestwa Polskiego, Wielkiego Księstwa Poznańskiego
i Wolnego Miasta Krakowa (1815)

– wskazuje na mapie podział ziem polskich po kongresie wiedeńskim

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu ziemie zabrane

– zna daty: reformy uwłaszczeniowej
w Wielkim Księstwie Poznańskim (1823), zniesienia pańszczyzny w zaborze austriackim (1848)

– charakteryzuje ustrój Wielkiego Księstwa Poznańskiego

– opisuje ustrój Rzeczypospolitej Krakowskiej

– charakteryzuje rozwój gospodarczy zaboru pruskiego

– opisuje sytuację gospodarczą w zaborze austriackim

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu protektorat

– zna daty: nadania wolności osobistej chłopom w zaborze pruskim (1807), powołania sejmu prowincjonalnego w Wielkim Księstwie Poznańskim (1824)

– identyfikuje postacie: Antoniego Radziwiłła, Edwarda Raczyńskiego, Tytusa Działyńskiego, Józefa Maksymiliana Ossolińskiego

– omawia proces uwłaszczania chłopów w zaborze pruskim

Uczeń:

– zna datę otwarcia 

Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie (1817)
– wyjaśnia, jaką rolę pełniła Rzeczpospolita Krakowska w utrzymaniu polskości

– porównuje sytuację gospodarczą ziem polskich pod zaborami

– przedstawia warunki rozwoju polskiej kultury
i oświaty w zaborze pruskim i Galicji

Uczeń

– zna datę wprowadzenia obowiązku szkolnego w zaborze pruskim (1825)

– ocenia skutki reformy uwłaszczeniowej
w zaborze pruskim

– ocenia politykę władz zaborczych wobec Polaków
w zaborze pruskim
i austriackim

2. W Królestwie Polskim

Uczeń:

– zna datę nadania konstytucji Królestwu Polskiemu (1815)

– identyfikuje postacie: Adama Mickiewicza, Piotra Wysockiego

– wskazuje na mapie zasięg Królestwa Polskiego

– wymienia organy władzy określone
w konstytucji Królestwa Polskiego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: kaliszanie, konspiracja

– zna daty: objęcia władzy przez Mikołaja I (1825), zawiązania Sprzysiężenia Podchorążych (1828)
– identyfikuje postacie: Aleksandra I, wielkiego księcia Konstantego, Mikołaja I, Franciszka Ksawerego Druckiego–Lubeckiego, Stanisława Staszica, Waleriana Łukasińskiego

– charakteryzuje ustrój Królestwa Polskiego

– opisuje rozwój przemysłu w Królestwie Polskim

– omawia rozwój kultury i edukacji w Królestwie Polskim

– wymienia przykłady organizacji spiskowych i ich cele

Uczeń:

– zna daty: otwarcia uniwersytetu w Warszawie (1816), działalności Towarzystwa Filomatów
(1817–1823), wprowadzenia cenzury w Królestwie Polskim (1819), założenia Banku Polskiego (1828)

– identyfikuje postacie: Józefa Zajączka, Juliana Ursyna Niemcewicza, Adama Jerzego Czartoryskiego, Wincentegoi Bonawentury Niemojowskich

– wskazuje na mapie najważniejsze okręgi przemysłowe w Królestwie Polskim

– przedstawia reformy gospodarcze Franciszka Ksawerego Druckiego–Lubeckiego

– przedstawia sytuację na wsi w Królestwie Polskim

Uczeń:

– zna daty: powstania Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego (1825), wystąpienia kaliszan (1820)

– identyfikuje postacie: Stanisława Kostki Potockiego,

Tadeusza Czackiego,

Tomasza Zana

– wskazuje na mapie Kanał Augustowski

– wyjaśnia, jaką rolę w życiu Królestwa Polskiego pełnił wielki książę Konstanty

– charakteryzuje działalność kulturalno–oświatową Polaków na ziemiach zabranych

– przedstawia okoliczności powstania opozycji legalnej i cele jej działalności

– opisuje okoliczności powstania organizacji spiskowych

Uczeń:

– wymienia wady
i zalety ustroju Królestwa Polskiego

– ocenia rozwój gospodarczy Królestwa Polskiego

– omawia różnice pomiędzy opozycją legalną i nielegalną w Królestwie Polskim

– ocenia stosunek władz carskich do opozycji legalnej

i nielegalnej

3. Powstanie listopadowe

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu noc listopadowa

– zna daty: wybuchu powstania listopadowego (29/30 XI 1830), bitwy pod Olszynką Grochowską (II 1831), wojny polsko–
–rosyjskiej (II–X 1831)

– identyfikuje postacie: Piotra Wysockiego, Józefa Chłopickiego

– wymienia przyczyny powstania listopadowego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: dyktator, detronizacja

– zna daty: detronizacji Mikołaja I i zerwania unii z Rosją (25 I 1831), bitwy pod Ostrołęką (V 1831), bitwy o Warszawę (6–7 IX 1831)
– identyfikuje postacie: wielkiego księcia Konstantego, Adama Jerzego Czartoryskiego

– wskazuje na mapie miejsca najważniejszych bitew powstania listopad

– wyjaśnia, jakie znaczenie dla powstania listopadowego miała detronizacja cara Mikołaja I

– omawia przyczyny klęski powstania listopad

Uczeń:

– zna daty: przejęcia dyktatury przez Józefa Chłopickiego (XII 1830),

– identyfikuje postacie: Ignacego Prądzyńskiego, Emilii Plater, Józefa Bema, Iwana Dybicza, Iwana Paskiewicza

– wskazuje na mapie tereny poza Królestwem Polskim, na których toczyły się walki podczas powstania w latach 1830–1831

– opisuje przebieg nocy listopadowej

– charakteryzuje poczynania władz powstańczych do wybuchy wojny polsko–rosyjskiej

– opisuje przebieg wojny polsko – rosyjskiej

Uczeń:

– zna daty: bitwy pod Stoczkiem (II 1831), bitew pod Wawrem
i Dębem Wielkim
(III 1831), bitew pod Iganiami i Boremlem (IV 1831)

– identyfikuje postacie: Józefa Sowińskiego, 

Jana Skrzyneckiego, Jana Krukowieckiego,  Józefa Dwernickiego

– przedstawia przebieg walk powstańczych poza Królestwem Polskim

Uczeń:

– identyfikuje postacie: Michała

Radziwiłła, Macieja Rybińskiego, Antoniego Giełguda

– ocenia postawy wodzów powstania listopadowego

– ocenia, czy powstanie listopadowe miało szanse powodzenia

4. Wielka Emigracja

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: emigracja, Wielka Emigracja

– identyfikuje postacie: Fryderyka Chopina, Adama Mickiewicza, Juliusza

Słowackiego

– wymienia przyczyny Wielkiej Emigracji

– wskazuje na mapie główne kraje, do których emigrowali Polacy po upadku

powstania listopadowego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: zsyłka, emisariusz
– identyfikuje postacie: Zygmunta Krasińskiego, Joachima Lelewela,

Adama Jerzego Czartoryskiego

– wymienia główne obozy polityczne powstałe na emigracji

– wymienia formy  działalności Polaków na emigracji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: katorga, amnestia

– zna daty: powstania Towarzystwa Demokratycznego Polskiego (1832)
i Hotel Lambert (1833)

– przedstawia stosunek władz i społeczeństw Europy do polskich emigrantów

– charakteryzuje program Towarzystwa Demokratycznego Polskiego

– przedstawia poglądy środowisk konserwatywn
z Hotel Lambert

Uczeń:

– zna daty: powstania Komitetu Narodowego Polskiego (1831),

Gromad Ludu Polskiego (1835)

– identyfikuje postacie: Ludwika Mierosławskiego,

Wiktora Heltmana

– wskazuje na mapie trasy, które przemierzali polscy emigranci

– przedstawia program Komitetu Narodowego Polskiego

– omawia poglądy  Gromad Ludu Polskiego

Uczeń:

– opisuje działalność kulturalną Polaków na emigracji

– ocenia działalność Polaków na emigracji

5. Ziemie polskie

po powstaniu listopadowym

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu rusyfikacja

– zna datę wybuchu powstania krakowskiego
(21/21 II 1846)

– wymienia represje wobec uczestników powstania listopadowego

– wskazuje przykłady polityki rusyfikacji w Królestwie Polskim po upadku powstania listopadowego

– wskazuje na mapie tereny objęte powstaniem

krakowskim

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: rabacja, kontrybucja

– zna daty: wybuchu rabacji galicyjskiej
(II 1846)
– identyfikuje postacie: Iwana Paskiewicza, Edwarda Dembowskiego, Jakuba Szeli

– charakteryzuje politykę władz rosyjskich wobec Królestwa Polskiego

– omawia przebieg
i skutki powstania krakowskiego

– przedstawia przyczyny, przebieg i skutki rabacji galicyjskiej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: noc paskiewi

czowska, Statut organiczn

– zna daty: wprowadzenia Statutu organicznego (1832), ogłoszenia stanu wojennego w Królestwie Polskim (1833), likwidacji Rzeczpospolitej Krakowskiej  (XI 1846)
– identyfikuje postacie: Szymona Konarskiego, Piotra Ściegiennego

– wskazuje na mapie tereny objęte rabacją galicyjską

– wyjaśnia, w jakich okolicznościach wybuchło powstanie krakowskie

Uczeń:

– zna daty: powstania Stowarzyszenia Ludu Polskiego (1835), wprowadzenia rosyjskiego kodeksu karnego w Królestwie Polskim (1847)
– identyfikuje postacie: E.  Flottwella, Karola Libelta, Henryka Kamieńskiego

– omawia represje popowstaniowe
w zaborze pruskim

– charakteryzuje działalność spiskową na ziemiach polskich

w latach 30. i 40. XIX w.

– przedstawia przyczyny niepowodzenia powstania krakowskiego

Uczeń:

– ocenia politykę władz zaborczych wobec Polaków po upadku powstania listopadowego

– ocenia postawę chłopów galicyjskich wobec szlachty
i powstania krakowskiego

6. Wiosna Ludów
na ziemiach polskich

Uczeń:

– identyfikuje postacie: Józefa Bema, Adama Mickiewicza

– wyjaśnia przyczyny wybuchu Wiosny Ludów na ziemiach polskich pod zaborami

– wskazuje na mapie zabory, w których doszło do wystąpień w 1848 r.

Uczeń:

– zna daty: powstania wielkopolskiego
IV–V 1848 , uwłaszczenia chłopów w Galicji (1848)
– identyfikuje postać Ludwika Mierosławskiego

– opisuje przebieg Wiosny Ludów w Wielkim Księstwie Poznańskim

– omawia przebieg Wiosny Ludów
w Galicji

Uczeń:

– zna daty: porozumienia w Jarosławcu  (IV 1848), bitwy pod Miłosławiem (IV 1848),
– identyfikuje postacie: Franza von Stadiona, WojciechaChrzanowskiego, Józefa Wysockiego, Henryka Dembińskiego

– charakteryzuje wkład Polaków w wydarzenia Wiosny Ludów
w Europie

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu serwituty

– zna datę powstania Komitetu Narodowego w Poznaniu (III 1848)

– identyfikuje postacie: Józefa Lompy, Emanuela Smołki, Gustawa Gizewiusza, Krzysztofa Mrongowiusza

– przedstawia działalność polskich społeczników na Warmii, Mazurach i Śląsku

Uczeń:

– wyjaśnia, jakie znaczenie dla polskiego ruchu niepodległościowego w Galicji miał wzrost świadomości

narodowościowej wśród Rusinów

– ocenia skutki Wiosny Ludów
na ziemiach polskich

– ocenia decyzję władz austriackich
o uwłaszczeniu

7. Kultura polska doby romantyzmu

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu romantyzm

– identyfikuje postacie: Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Fryderyka Chopina

– wymienia poglądy romantyków

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu racjonalizm

– identyfikuje postać Joachima Lelewela

– wyjaśnia, na czym polegał konflikt romantyków z klasykami

– przedstawia najwybitniejszych polskich twórców epoki romantyzmu

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: mesjanizm, salon artystyczny

– charakteryzuje warunki, w jakich ukształtował się polski romantyzm

– wyjaśnia, czym był polski mesjanizm

Uczeń:

– zna datę opublikowania ballady Romantyczność Adama Mickiewicza
– identyfikuje postać Andrzeja Towiańskiego, Artura Grottgera

– przedstawia sytuację kultury polskiej po utracie niepodległości

Uczeń:

– ocenia wpływ romantyzmu na niepodległościowe postawy Polaków

1. Stany Zjednoczone w XIX wieku

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: wojna secesyjna, Północ, Południe

– zna datę wojny secesyjnej (1861–1865)
– identyfikuje postać Abrahama Lincolna

– wymienia przyczyny i skutki wojny secesyjnej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: secesja, Konfederacja, Unia, wojna totalna

– zna datę wydania dekretu o zniesieniu niewolnictwa (1863)
– identyfikuje postacie: Roberta Lee, Ulyssesa Granta

– charakteryzuje sytuację gospodarczą, społeczną i polityczną Północy i Południa

– omawia społeczne, polityczne i gospodarcze skutki wojny secesyjnej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: taktyka spalonej ziemi, abolicjonizm, demokraci, republikanie

– zna daty: wyboru Abrahama Lincolna na prezydenta USA (1860), secesji Karoliny Południowej (1860), powstania Skonfederowanych Stanów Ameryki (1861)

– omawia przyczyny podziału Stanów Zjednoczonych
na Północ i Południe

– opisuje przebieg wojny secesyjnej

– wyjaśnia, jakie konsekwencje dla dalszego przebiegu wojny miał dekret o zniesieniu niewolnictwa

Uczeń:

– zna daty: wprowadzenia zakazu przywozu niewolników do Stanów Zjednoczonych (1808), bitwy pod Gettysburgiem
(VII 1863), kapitulacji wojsk Konfederacji (VI 1865), ataku na Fort Sumter (IV 1861)

– wskazuje na mapie etapy rozwoju terytorialnego Stanów Zjednoczonych w XIX w.

– przedstawia przyczyny i skutki rozwoju terytorialnego Stanów Zjednoczonych w XIX w.

– porównuje sytuację gospodarczą, społeczną i polityczną Północy
i Południa

Uczeń:

– ocenia znaczenie zniesienia niewolnictwa w Stanach Zjednoczonych

– ocenia skutki wojny secesyjnej

2. Zjednoczenie Włoch i Niemiec

Uczeń:

– zna daty: powstania Królestwa Włoch (1861), ogłoszenia powstania II Rzeszy Niemieckiej (18 I 1871)
– identyfikuje postacie: Giuseppe Garibaldiego, Ottona von Bismarcka

– wymienia etapy jednoczenia Włoch
i Niemiec

– przedstawia skutki zjednoczenia Włoch
i Niemiec dla Europy

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: wyprawa „tysiąca czerwonych koszul”, risorgimento

– zna daty: wojny Prus z Austrią (1866), wojny francusko–pruskiej (1870–1871)

– identyfikuje postacie: Camilla Cavoura, Wilhelma I, Napoleona III

– wyjaśnia, jaką rolę w jednoczeniu Włoch odegrał Giuseppe Garibaldi

– omawia etapy jednoczenia Niemiec

– przedstawia przyczyny, przebieg
i skutki wojny francusko–pruskiej

– wyjaśnia, jaką rolę w jednoczeniu Niemiec odegrał Otto von Bismarck

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu komunardzi

– zna daty: bitew pod Magentą i Solferino (1859), wojny Prus i Austrii
z Danią (1864), pokoju we Frankfurcie nad Menem (1871), bitwy pod Sadową (1866), powstania Związku Północno–niemieckiego (1867), bitwy pod Sedanem (1870), Komuny Paryskiej  (III–V 1871)

– wskazuje na mapie etapy jednoczenia Włoch i Niemiec

– omawia koncepcje zjednoczenia Włoch

– opisuje przebieg procesu jednoczenia Włoch

– wyjaśnia, dlaczego Piemont stał się ośrodkiem jednoczenia Włoch

– przedstawia koncepcje zjednoczenia Niemiec

– omawia skutki wojen Prus z Danią i Austrią dla procesu jednoczenia Niemiec

– przedstawia przyczyny, przebieg i skutki Komuny Paryskiej

Uczeń:

– zna daty: powstania Niemieckiego Związku Celnego (1834), zawarcia sojuszu Piemontu
z Francją (1858), wojny Piemontu z Austrią (1859), wybuchu powstania w Królestwie Obojga Sycylii (1860), objęcia tronu w Prusach przez Wilhelma I (1861), powstania Czerwonego Krzyża (1863), zajęcia Wenecji przez Królestwo Włoch (1866), powstania Austro–Węgier (1867), zajęcia Państwa Kościelnego przez Królestwo Włoskie (1870)

– identyfikuje postacie: Wiktora Emanuela II, Jarosława Dąbrowskiego, Walerego Wróblewskiego

– wskazuje okoliczności powstania Czerwonego Krzyża

– wyjaśnia okoliczności powstania Austro–
–Węgier

– przedstawia rolę Polaków w Komunie Paryskiej

Uczeń:

– ocenia rolę Ottona von Bismarcka w procesie jednoczenia Niemiec

– ocenia metody stosowane przez Ottona Bismarcka,  Camilla Cavoura

i Giuseppe Garibaldiego w procesie jednoczenia swoich państw

– dostrzega najważniejsze podobieństwa
i różnice w procesie zjednoczenia Włoch
i Niemiec

3. Kolonializm w XIX wieku

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu kolonializm

– identyfikuje postać królowej Wiktorii

– wymienia przyczyny i skutki ekspansji kolonialnej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: faktoria handlowa, Kompania Wschodnioindyjska

– zna datę otwarcia Japonii na świat (1854)
– identyfikuje postać Cecila Johna Rhodesa

– wskazuje na mapie posiadłości kolonialne Wielkiej Brytanii

– wymienia państwa, które uczestniczyły w kolonizacji Afryki i Azji

– przedstawia skutki ekspansji kolonialnej dla państw europejskich i mieszkańców terenów podbitych

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: powstanie sipajów, powstanie Mahdiego, wojny opiumowe, wojny burskie, powstanie bokserów

– wskazuje na mapie tereny świata, które

podlegały kolonizacji

pod koniec XIX w.

– przedstawia proces kolonizacji Afryki i Azji

– wymienia przyczyny konfliktów kolonialnych

– wskazuje przykłady konfliktów kolonialnych

Uczeń:

– zna daty: wybuchu pierwszej wojny opiumowej (1839),  wybuchu powstania Mahdiego (1881)
– porównuje proces kolonizacji Afryki i Azji

– przedstawia stosunek państw azjatyckich do ekspansji europejskiej

– charakteryzuje kolonialne imperium Wielkiej Brytanii

Uczeń:

– ocenia politykę mocarstw kolonialnych wobec podbitych ludów i państw

4. Rozwój nowych ruchów

politycznych

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: system republikański, partia polityczna, monarchia parlamentarna, demokratyzacja

– wyjaśnia, na czym polegał proces demokratyzacji

– wymienia nowe ruchy polityczne
w Europie drugiej połowie XIX w.

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: socjaliści, socjaldemokracja, komuniści, chrześcijańska demokracja (chadecja), nacjonalizm, emancypantki, sufrażystki

– identyfikuje postacie: Karola Marksa, Leona XIII

– przedstawia założenia programowe socjalistów

– charakteryzuje założenia programowe chrześcijańskiej demokracji

– wyjaśnia, na czym polegał nowoczesny nacjonalizm

– wymienia postulaty emancypantek
i sufrażystek

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: rewolucja proletariacka, społeczeństwo industrialne, Międzynarodówka, terror anarchizm, indywidualny, szowinizm, syjonizm

– zna daty: powstania I Międzynarodówki (1864), ogłoszenia encykliki Rerum novarum (1891)

– przedstawia cele i metody działania anarchistów

– omawia różnice między zwolennikami socjaldemokracji
a komunistami

– wyjaśnia, jakie okoliczności wpłynęły na narodziny ruchu emancypacji kobiet

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: solidaryzm społeczny, reformiści/ rewizjoniści

– zna datę ustanowienia 1 maja Świętem Pracy (1889)

– przedstawia wpływ ideologii nacjonalizmu na kształtowanie się rożnych postaw wobec narodu i mniejszości narodowych

– przedstawia okoliczności kształtowania się syjonizmu i jego założenia

Uczeń:

– porównuje systemy ustrojowe w XIX–
–wiecznej Europie

– ocenia następstwa procesu demokratyzacji życia politycznego

– ocenia metody  stosowane przez anarchistów

– ocenia poglądy emancypantek
i sufrażystek oraz metody i skutki
ich działalności

5. Postęp techniczny

i zmiany cywilizacyjne

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu teoria ewolucji

– identyfikuje postacie: Karola Darwina, Marii Skłodowskiej–Curie

– wymienia odkrycia naukowe, które wpłynęły na rozwój nauk przyrodniczych i medycznych

– wskazuje wynalazki, które miały wpływ na życie codzienne

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu pasteryzacja

– zna daty: ogłoszenia teorii ewolucji przez Karola Darwina (1859), przyznania Nagród Nobla dla Marii Skłodowskiej–Curie (1903 i 1911), pierwszego lotu samolotem (1903), wynalezienia telefonu (1876)
– identyfikuje postacie: Ludwika Pasteura, Orville’a
i Wilbura Wright, Thomasa Alvę Edisona, Alexandra Grahama Bella

– przedstawia założenia teorii ewolucji

– omawia kierunki rozwoju medycyny i higieny

– charakteryzuje rozwój komunikacji
i transportu

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu promieniotwórczość

– zna daty: odkrycia promieni X (1895), budowy Kanału Sueskiego (1859–1869), budowy Kanału Panamskiego (1904–1914), pierwszego lotu sterowcem (1900), opatentowania fonografu (1878), wynalezienia gramofonu (1887)
– identyfikuje postacie: Dmitrija Mendelejewa, Pierre’a Curie, Wilhelma Roentgena,

Guglielma Marconiego

– wyjaśnia, jakie znaczenie miała budowa wielkich kanałów morskich

– wyjaśnia, w jaki sposób wynalazki zmieniły życie codzienne w XIX w.

Uczeń:

– zna daty: wynalezienia szczepionki przeciwko wściekliźnie (1885), odkrycia bakterii gruźlicy i cholery (1903)
– identyfikuje postacie: Roberta Kocha, Karla Benza, Johna Dunlopa, Gottlieba Daimlera, Rudolfa Diesela, Ferdynanda Zeppelina, Josepha Swana

– wyjaśnia, jakie czynniki miały wpływ na spadek liczby zachorowań i śmiertelności w XIX w.

Uczeń:

–ocenia znaczenie rozpowszechnienia nowych środków transportu

– ocenia znaczenie budowy Kanału Sueskiego i Kanału Panamskiego dla rozwoju komunikacji

6. Kultura przełomu

XIX i XX wieku

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: kultura masowa, pozytywizm, impresjonizm

– przedstawia cechy charakterystyczne kultury masowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: realizm, naturalizm, secesja

– identyfikuje postacie: Auguste’a Comte’a, Charlesa Dickensa, Juliusza Verne’a, Lwa Tołstoja, Auguste’a Renoira, Auguste’a i Louisa Lumière

– charakteryzuje nowe kierunki w sztuce i architekt

– wyjaśnia, czym charakteryzowało się malarstwo impresjonistów

– wymienia idee, które miały rozwijać wśród młodych pokoleń igrzyska olimpijskie

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu historyzm

– zna daty: początków kina (1895), pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich (1896)
– identyfikuje postacie: Émile’a Zoli, Fiodora Dostojewskiego, Josepha Conrada,Edgara Degasa, Pierre’a de Coubertina

– wyjaśnia, jakie cele społeczne przyświecały literaturze i sztuce przełomu wieków

– przedstawia okoliczności upowszechnienia sportu w drugiej połowie XIX w.

Uczeń:

– zna datę
pierwszej  wystawy impresjonistów (1874)

– wyjaśnia znaczenie terminu symbolizm, ekspresjonizm, futuryzm

– wyjaśnia, w jaki sposób podglądy pozytywistów wpłynęły na literaturę i sztukę przełomu XIX i XX w.

Uczeń:

– ocenia znaczenie kina dla rozwoju kultury masowej

– ocenia zjawisko upowszechnienia sportu w drugiej połowie XIX w.

1. Ziemie polskie przed powstaniem styczniowym

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: praca organiczna

– zna datę manifestacji patriotycznych w Królestwie Polskim (1861)

– identyfikuje postacie: Karola Marcinkowskiego,  Hipolita Cegielskiego

– wymienia założenia pracy organicznej

– określa przyczyny powstania styczniowego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: „czerwoni”, „biali”, autonomia, modernizacja

– zna datę mianowania Aleksandra Wielopolskiego dyrektorem Komisji Wyznań i Oświecenia Publicznego (1861)

– identyfikuje postacie: Dezyderego Chłapowskiego Aleksandra II, Jarosława Dąbrowskiego, Aleksandra Wielopolskiego

– wymienia przykłady realizacji programu pracy organicznej

– wyjaśnia, na czym polegała autonomia galicyjska

– przedstawia programy polityczne „białych” i „czerwonych”

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Bazar, odwilż (wiosna) posewastopolska

– zna datę wprowadzenia stanu wojennego w Królestwie Polskim (1861)

– identyfikuje postać Andrzeja Zamoyskiego

– przedstawia proces polonizacji urzędów w Galicji

– charakteryzuje odwilż posewasto­polską w Królestwie Polskim

– wyjaśnia, jaki cel stawiali sobie organizatorzy manifestacji patriotycznych

– wskazuje różnicę
w stosunku do powstania zbrojnego między „czerwonymi” i „białymi”

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu „rewolucja moralna”

– zna daty: powstania Bazaru (1841), założenia Towarzystwa Rolniczego (1858)

– identyfikuje postacie: Leopolda Kronenberga, Agenora Gołuchowskiego

– wyjaśnia, jaką rolę pełniły manifestacje patriotyczne w przededniu wybuchu powstania

– porównuje programy polityczne „czerwonych”
i „białych”

Uczeń:

– ocenia postawy społeczeństwa polskiego wobec polityki zaborców

– ocenia politykę Aleksandra Wielopolskiego

2. Powstanie styczniowe

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: branka, wojna partyzancka

– zna daty: wybuchu powstania (22 I 1863), ukazu o uwłaszczeniu w Królestwie Polskim (III 1864)

– identyfikuje postać Romualda Traugutta

– wymienia przyczyny i okoliczności wybuchu powstania styczniowego

– omawia rolę Romualda Traugutta w powstaniu styczniowym

– wskazuje przyczyny upadku powstania styczniowego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: kosynierzy, Tymczasowy Rząd Narodowy

– zna daty: ogłoszenia manifestu Tymczasowego Rządu Narodowego (22 I 1863), stracenia Romualda Traugutta (VIII 1864)

– przedstawia reformy Aleksandra Wielopolskiego

– charakteryzuje przebieg walk powstańczych

– omawia okoliczności i skutki wprowadzenia dekretu o uwłaszczeniu w Królestwie Polskim

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu Komitet Centralny Narodowy

– zna datę aresztowania Romualda Traugutta (IV 1864)

– identyfikuje postacie: Ludwika Mierosławskiego,  Mariana Langiewicza Teodora Berga

– wskazuje na mapie zasięg działań powstańczych, tereny objęte działaniami dużych grup powstańczych

– omawia cele programowe Tymczasowego Rządu Narodowego

– charakteryzuje politykę władz powstańczych

– wyjaśnia, jaką rolę w upadku powstania odegrała kwestia chłopska

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu: żuawi śmierci, państwo podziemne

– zna daty: mianowania Aleksandra Wielopolskiego naczelnikiem Rządu Cywilnego (1862), objęcia dyktatury przez Mariana Langiewicza (III 1863)

– identyfikuje postacie Zygmunta Sierakowskiego, Józefa Hauke–Bosaka, Stanisława Brzóski

– przedstawia sposób organizacji konspiracyjnego państwa polskiego
w czasie powstania styczniowego

Uczeń:

– ocenia stosunek Aleksandra Wielopolskiego
do konspiracji niepodległościowej

– ocenia postawy dyktatorów powstania styczniowego

3. Represje
po powstaniu styczniowym

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: rusyfikacja, pozytywiści

– wymienia bezpośrednie represje wobec uczestników powstania styczniowego

– przedstawia postawy Polaków
w Królestwie Polskim wobec rusyfikacji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: lojalizm, Kraj Przywiślański, „noc apuchtinowska”

– identyfikuje postać Aleksandra Apuchtina

– przedstawia politykę władz carskich wobec Królestwa Polskiego

– charakteryzuje  proces rusyfikacji
w Królestwie Polskim

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: kibitka, tajne komplety, trójlojalizm

– zna datę powstania Szkoły Głównej Warszawskiej (1862)

– identyfikuje postać Michaiła Murawjowa

– omawia walkę władz carskich z polskim Kościołem

– charakteryzuje proces rusyfikacji na ziemiach zabranych

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Uniwersytet Latający, Towarzystwo Oświaty Narodowej, generał–gubernator 

– zna datę powstania zabajkalskiego (1866)

– omawia rolę
i postawy Polaków na zesłaniu

Uczeń:

– ocenia politykę caratu wobec ludności polskiej
na ziemiach zabranych

– ocenia postawy Polaków w Królestwie Polskim wobec rusyfikacji

4. W zaborze pruskim i austriackim

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu germanizacja

– zna datę protestu dzieci we Wrześni (1901)

– identyfikuje postacie: Ottona von Bismarcka, Michała Drzymały

– charakteryzuje politykę germanizacji

– przedstawia postawy Polaków wobec germanizacji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: autonomia kulturkampf, strajk szkolny, rugi pruskie,

– zna daty: rozpoczęcia rugów pruskich (1885), strajku szkolnego w Wielkopolsce (1906)

– identyfikuje postać Marii Konopnickiej

– wyjaśnia, na czym polegała polityka kulturkampfu

– opisuje przejawy polityki germanizacyjnej
w gospodarce
i oświacie

– wymienia instytucje autonomiczne w Galicji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Komisja Kolonizacyjna, Hakata

– zna daty: wprowadzenia języka niemieckiego jako jedynego języka państwowego w Wielkopolsce (1876), powstania Komisji Kolonizacyjnej (1886),

– identyfikuje postacie: Mieczysława Ledóchowskiego, Józefa Szujskiego

– przedstawia postawę polskiego Kościoła wobec kulturkampfu

– omawia działalność instytucji prowadzących politykę germanizacji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu stańczycy

– zna daty: ogłoszenia tzw. noweli osadniczej (1904), wprowadzenia tzw. ustawy kagańcowej (1908)

– identyfikuje postacie: Agenora Gołuchowskiego, Kazimierza Badeniego, Piotra Wawrzyniaka

– przedstawia okoliczności nadania Galicji autonomii przez władze austriackie

– wyjaśnia, jaką rolę w życiu Galicji odgrywali stańczycy

Uczeń:

– ocenia postawy Polaków wobec polityki germanizacyjnej władz pruskich

– ocenia znaczenie autonomii galicyjskiej dla rozwoju polskiego życia narodowego

– ocenia poglądy stańczyków na problem polskich powstań narodowych

5. Rozwój gospodarczy ziem polskich

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu emigracja zarobkowa

– zna datę uwłaszczenia chłopów w zaborze rosyjskim (1864)

– identyfikuje postać Hipolita Cegielskiego

– wyjaśnia przyczyny i wskazuje kierunki emigracji zarobkowej Polaków pod koniec XIX w.

– wskazuje na mapie okręgi przemysłowe w Królestwie Polskim i na ziemiach zabranych

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: burżuazja, inteligencja, ziemieństwo

– zna datę zniesienia granicy celnej z Rosją (1851)

– identyfikuje postać Ignacego Łukasiewicza

– wymienia grupy społeczne, które wykształciły się
w społeczeństwie polskim w XIX w.

– opisuje okręgi przemysłowe w Królestwie Polskim
i na ziemiach zabranych

– omawia rozwój przedsiębiorczości Polaków w zaborze pruskim i wymienia jej przykłady

– charakteryzuje rozwój gospodarczy Galicji

– omawia przykłady przemian cywilizacyjnych
na ziemiach polskich w XIX w.

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: asymilacja, spółdzielnie oszczędnościowo–pożyczkowe

– zna datę zakończenia budowy kolei warszawsko–wiedeńskiej (1848)

– identyfikuje postać Franciszka Stefczyka

– przedstawia uwarunkowania rozwoju przemysłu
w Królestwie Polskim

– przedstawia rozwój przemysłu i rolnictwa w zaborze pruskim

– omawia rozwój Łodzi jako miasta przemysłowego

– omawia rozwój spółdzielczości  w Galicji

– charakteryzuje przemiany społeczne na ziemiach polskich

– wyjaśnia, na czym polegał proces asymilacji Żydów i  jakie były jego skutki

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: haskala serwituty, famuły

– zna datę pierwszego lotu samolotem na ziemiach polskich (1910)

– porównuje rozwój gospodarczy ziem polskich trzech zaborów

Uczeń:

– ocenia postawy Polaków wobec różnych problemów związanych
z rozwojem gospodarczym
ziem polskich
pod zaborami

6. Nowe ruchy polityczne na ziemiach polskich

Uczeń:

– zna daty: powstania Polskiej Partii Socjalistycznej (1892), Stronnictwa Narodowo–Demokratycznego (1897), Polskiego Stronnictwa Ludowego (1903)

– identyfikuje postacie: Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Wincentego Witosa

– wskazuje partie należące do ruchu socjalistycznego, narodowego
i ludowego

– wymienia założenia programowe  Polskiej Partii Socjalistycznej, Stronnictwa Narodowo–
–Demokratycznego, Polskiego Stronnictwa Ludowego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu solidaryzm narodowy

– zna daty: powstania Wielkiego Proletariatu (1882), Polskiej Partii Socjaldemokratycznej Galicji i Śląska (1897)

– identyfikuje postacie: Ludwika Waryńskiego, Stanisława Wojciechowskiego, Ignacego Daszyńskiego

– przedstawia cele ruchu robotniczego

– charakteryzuje program nurtu niepodległościowego w polskim ruchu socjalistycznym

– omawia założenia programowe ruchu narodowego

– charakteryzuje program ruchu ludowego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: endencja, internacjonalizm

– identyfikuje postacie: Bolesława Limanowskiego, Róży Luksemburg, Juliana Marchlewskiego, Franciszka Stefczyka

– omawia okoliczności narodzin ruchu robotniczego na ziemiach polskich

– charakteryzuje program nurtu rewolucyjnego
w polskim ruchu socjalistycznym

– wyjaśnia, dlaczego polski ruch ludowy powstał i rozwinął się w Galicji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: program brukselski, program paryski

– zna daty powstania Socjaldemokracji Królestwa Polskiego (1893), Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy (1900), Ligi Narodowej (1893), Stronnictwa Ludowego (1895)

– identyfikuje postacie Stanisława Stojałowskiego, Marii i Bolesława Wysłouchów

– porównuje założenia  programowe PPS
i SDKPiL

Uczeń:

– wyjaśnia, jaki wpływ miała działalność partii politycznych na postawy Polaków pod zaborami

– ocenia skalę realizacji haseł polskich partii politycznych w XIX
i na początku XX w.

7. Organizacje niepodległościowe na początku XX wieku

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: orientacja prorosyjska, orientacja proaustriacka, krwawa niedziela

– zna datę rewolucji 1905–1907

– identyfikuje postacie: Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego

– omawia skutki rewolucji 1905–1907 na ziemiach polskich

– charakteryzuje orientację proaustriacką
i prorosyjską

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: strajk powszechny, Organizacja Bojowa PPS, organizacja paramilitarna

– zna daty krwawej niedzieli (22 I 1905), powstania Związku Walki Czynnej (1908)

– identyfikuje postacie: Kazimierza Sosnkowskiego, Władysława Sikorskiego

– wymienia przyczyny rewolucji 1905–1907 w Rosji i Królestwie Polskim

– przedstawia przebieg rewolucji 1905–1907 w Królestwie Polskim

– przedstawia działania Organizacji Bojowej PPS

– wymienia polskie organizacje niepodległościowe działające pod zaborami

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Duma Państwowa, Macierz Szkolna, strajk szkolny

– zna daty: powstania łódzkiego (I–VI 1905), powstania Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych (1912)

– wskazuje na mapie ośrodki wystąpień robotniczych w czasie rewolucji 1905–1907

– omawia przebieg powstania łódzkiego

– opisuje działalność polskich partii politycznych w czasie rewolucji 1905/07

– przedstawia okoliczności ukształtowania się orientacji politycznych Polaków na początki XX w.

Uczeń:

– zna daty: podziału na PPS–Frakcję Rewolucyjną i PPS–
–Lewicę (1906), utworzenia Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (1867)

– identyfikuje postać Józefa Mireckiego

– porównuje założenia programowe orientacji niepodległościowych do 1914 r.

Uczeń:

– ocenia stosunek polskich partii politycznych do rewolucji 1905–1907

– ocenia postawy Polaków w przededniu nadciągającego konfliktu międzynarodowego

8. Kultura polska na przełomie
XIX i XX wieku

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: pozytywizm, praca organiczna, praca u podstaw, Młoda Polska

– identyfikuje postacie: Henryka Sienkiewicza, Elizy Orzeszkowej, Bolesława Prusa, Władysława Reymonta, Marię Konopnicką, Jana Matejkę

– wyjaśnia, na czym polegała literatura
i malarstwo tworzone ku pokrzepieniu serc

– podaje przykłady literatury i malarstwa tworzonego ku pokrzepieniu serc

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: modernizm, pozytywizm warszawski

– identyfikuje postacie: Juliusza i Wojciecha Kossaków, Artura Grottgera, Józefa Ignacego Kraszewskiego,  Stanisława Wyspiańskiego, Stefana Żeromskiego 

– wyjaśnia, dlaczego Galicja stała się centrum polskiej nauki i kultury

– przedstawia hasła pozytywistów warszawskich

– omawia realizację haseł pracy u podstaw

– charakteryzuje kulturę Młodej Polski

– wymienia cechy kultury masowej
na ziemiach polskich przełomu XIX i XX w.

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: literatura postyczniowa, skauting

– zna daty: otwarcia Polskiej Akademii Umiejętności (1873), powołania Towarzystwo Oświaty Ludowej (1872), utworzenia Polskiej Macierzy Szkolnej (1906)

– identyfikuje postacie: Aleksandra Świętochowskiego, Stanisława Przybyszewskiego, Jana Kasprowicza

– wyjaśnia wpływ poglądów pozytywistycznych na rozwój literatury

– wyjaśnia, jaką rolę miało popularyzowanie historii wśród Polaków pod zaborami

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: cyganeria, ogródki jordanowskie, neoromantyzm

– identyfikuje postacie: Wojciecha Gersona, Artura Górskiego, Kazimierza Prószyńskiego, Henryka Jordana, Andrzeja Małkowskiego

– wyjaśnia, jaki wpływ na przemiany światopoglądowe miała klęska powstania styczniowego

Uczeń:

– charakteryzuje sztukę polską przełomu XIX i XX w.

– ocenia skuteczność tworzenia literatury
i malarstwa ku pokrzepieniu serc

1. Świat
na drodze

ku wojnie światowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: trójprzymierze / państwa centralne, trójporozumienie / ententa, aneksja

– zna daty: zawarcia trójprzymierza (1882), powstania trójporozumienia (1907)

– wskazuje na mapie państwa należące
do trójprzymierza
i trójporozumienia,

– wskazuje cele trójprzymierza
i trójporozumienia

– wyjaśnia, na czym polegał wyścig zbrojeń

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: pacyfizm, kocioł bałkański

– zna daty: wojny rosyjsko–japońskiej (1904–1905), I wojny bałkańskiej (1912),
II wojny bałkańskiej (1913)

– wskazuje na mapie państwa, które w wyniku wojenbałkańskich zdobyły największe tereny

– omawia przyczyny narastania konfliktów między europejskimi mocarstwami

– przedstawia przejawy rywalizacji mocarstw na morzach i oceanach

– wyjaśnia, jak  doszło do wybuchu wojny rosyjsko–
–japońskiej

Uczeń:

– zna daty: podpisania układu rosyjsko–francuskiego (1892), podpisania porozumienia francusko–brytyjskiego (1904), podpisania porozumienia rosyjsko–brytyjskiego (1907), bitwy pod Cuszimą (1905)

– wyjaśnia, jaki wpływ na ład światowy miało powstanie nowych mocarstw
w drugiej połowie XIX i na początku XX w.

– opisuje okoliczności powstania trójprzymierza
i trójporozumienia

– omawia przebieg  wojny rosyjsko–japońskiej i jej skutki

– przedstawia przyczyny i skutki wojen bałkańskich

Uczeń:

– zna daty: wojny rosyjsko–tureckiej (1877–1878), kongresu berlińskiego (1878), aneksji Bośni
i Hercegowiny przez Austro–Węgry (1908)

– przedstawia wpływ konfliktów kolonialnych na sytuację w Europie

– opisuje sytuację na Bałkanach w drugiej połowie XIX w.

Uczeń:

– ocenia wpływ konfliktów kolonialnych na sytuację w Europie

– ocenia wpływ konfliktów bałkańskich na zaostrzenie sytuacji międzynarodowej
w Europie

2. Na frontach I wojny światowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Wielka Wojna, front

– zna daty: I wojny światowej (1914–1918), podpisania kapitulacji przez Niemcy w Compiègne (11 XI 1918)

– wymienia cechy charakterystyczne prowadzenia
i przebiegu działań wojennych w czasie
I wojny światowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: ultimatum, wojna błyskawiczna, wojna pozycyjna nieograniczona wojna podwodna,

– zna daty: zamachu w Sarajewie (28 VI 1914), przyłączenia się Włoch do ententy (1915), ogłoszenia nieograniczonej wojny podwodnej (1917), podpisania traktatu brzeskiego (3 III 1918)

– wskazuje na mapie państwa europejskie walczące w I wojnie po stronie ententy i państw centralnych

– przedstawia okoliczności wybuchu Wielkiej Wojny

– wyjaśnia, jaki wpływ na przebieg wojny miało wprowadzenie nowych rodzajów broni

– wskazuje przyczyny klęski państw centralnych

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu U–Boot

– zna daty: wypowiedzenia wojny Serbii przez Austro–Węgry (28 VII 1914), bitwy nad Marną
(IX 1914), bitwy pod Verdun (1916), bitwy pod Ypres (1915), ataku Niemiec na Belgię i Francję (VIII 1914), wypowiedzenia wojny Niemcom przez Stany Zjednoczone (IV 1917), kapitulacji Austro–
–Węgier (XI 1918)

– identyfikuje postacie: Franciszka Ferdynanda Habsburga, Karola I Habsburga, Wilhelma II, Paula von Hindenburga

– przedstawia proces kształtowania się bloku państw centralnych i państw ententy

– przedstawia okoliczności kapitulacji państw centralnych

Uczeń:

– zna daty: przyłączenia się Japonii do ententy (1914), przyłączenia się Turcji do państw centralnych (1914), bitwy o Gallipoli (1915), przyłączenia się Bułgarii do państw centralnych (1915), zatopienia Lusitanii (1915), bitwy nad Sommą (1916), bitwy jutlandzkiej (1916),

przyłączenia się Grecji do ententy (1917), buntu marynarzy w Kilonii (XI 1918)

– wyjaśnia, jaki wpływ na losy wojny miała sytuacja wewnętrzna
w Niemczech
i Austro–Węgrzech

– opisuje przebieg walk na froncie zachodnim

– przedstawia przebieg walk na Bałkanach
i we Włoszech

Uczeń:

– ocenia skutki ogłoszenia przez Niemcy nieograniczonej wojny podwodnej

– omawia przebieg wojny na morzach
i oceanach

– ocenia skutki zastosowania przez Niemcy gazów bojowych

3. I wojna światowa
na ziemiach polskich

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu Legiony Polskie

– zna datę sformowania Legionów Polskich (1914)

– identyfikuje postacie Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Ignacego Jana Paderewskiego

– przedstawia okoliczności, w jakich powstały Legiony Polskie i wskazuje cele ich działalności

– wyjaśnia, jak zaborcy w czasie I wojny światowej traktowali ziemie Królestwa Polskiego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: kryzys przysięgowy, Legion Puławski, Błękitna Armia, Polska Organizacja Wojskowa

– zna daty bitwy pod Gorlicami (1915), powstania Kompanii Kadrowej (1914), bitwy pod Kostiuchnówką (1916), bitwy pod Rokitną (1915), kryzysu przysięgowego (VII 1917), bitwy pod Kaniowem (1918), powstania Polskiej Organizacji Wojskowej (1914)

– identyfikuje postać Józefa Hallera

– wskazuje na mapie rejony walk Legionów Polskich

– omawia udział polskich formacji zbrojnych u boku państw centralnych i u boku ententy

– wyjaśnia, jakie znaczenie dla sprawy niepodległości Polski  miała działalność Polskiej Organizacji Wojskowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu wojna manewrowa

– zna daty bitwy pod Tannenbergiem (VIII 1914), wkroczenia Kompanii Kadrowej do Królestwa Polskiego (6 VIII 1914), powstania Naczelnego Komitetu Narodowego (1914), powstania Legionu Puławskiego (1914)

– wskazuje na mapie podział ziem polskich w 1915 r.

– opisuje przebieg działań wojennych na froncie wschodnim

– przedstawia genezę i organizacje Legionów Polskich

– przedstawia okoliczności utworzenia wojska polskiego we Francji

Uczeń:

– zna daty powstania Komitetu Narodowego Polski w Warszawie (1914), powstania Komitetu Narodowego Polski w Lozannie (1917)

– porównuje taktykę prowadzenia działań na froncie wschodnim i zachodnim

Uczeń:

– ocenia sposób traktowania ziem polskich przez zaborców w czasie I wojny światowej

– ocenia wkład Legionów Polskich w odzyskanie niepodległości przez Polaków

4. Rewolucje w Rosji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: rewolucja lutowa, rewolucja październikowa

– zna daty wybuchu rewolucji lutowej (8 III 1917), wybuchu rewolucji październikowej (6/7 XI 1917)

– identyfikuje postać Włodzimierza Lenina

– wymienia przyczyny i skutki rewolucji lutowej i październikowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: dwuwładza, bolszewicy, tezy kwietniowe, Rada Komisarzy Ludowych, Armia Czerwona, łagry, dyktatura proletariatu

– zna daty ogłoszenia tez kwietniowych przez Lenina (IV 1917), powstania rady Komisarzy Ludowych (XI 1917), wojny domowej w Rosji (1919–1922), powstania ZSRS (XII 1922)

– identyfikuje postacie Mikołaja II, Lwa Trockiego,  Feliksa Dzierżyńskiego

– wskazuje na mapie miejsce wybuchu rewolucji

lutowej oraz ośrodki, które zapoczątkowały rewolucje październikową

– omawia przebieg rewolucji lutowej

– przedstawia okoliczności wybuchu rewolucji październikowej i omawia jej przebieg

– charakteryzuje sytuację w Rosji po rewolucji październikowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Rząd Tymczasowy, biała gwardia, Czeka

– zna daty obalenia caratu przez Rząd Tymczasowy (15 III 1917), ogłoszenia konstytucji (VII 1918), zamordowania rodziny carskiej (VII 1918)

– identyfikuje postacie Grigorija Rasputina,  Aleksandra Kiereńskiego

– omawia sytuację wewnętrzną w Rosji w czasie I wojny światowej

– charakteryzuje okres dwuwładzy w Rosji

– wyjaśnia, dlaczego bolszewicy zdobyli popularność wśród Rosjan

– określa przyczyny, omawia przebieg i skutki wojny domowej w Rosji

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: mienszewicy, eserowcy, kadeci

– wymienia rosyjskie stronnictwa polityczne i przedstawia ich założenia programowe

– omawia losy rodziny carskiej

Uczeń:

– ocenia skutki przewrotu bolszewickiego dla Rosji i Europy

5. Sprawa polska
w czasie
I wojny światowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu Akt 5 listopada (manifest dwóch cesarzy)

– zna daty wydania manifestu dwóch cesarzy (5 XI 1916), podpisania traktatu wersalskiego (28 VI 1919)

– identyfikuje postacie Ignacego Jana Paderewskiego, Romana

Dmowskiego

– wymienia postanowienia Aktu 5 listopada

– wymienia postanowienia konferencji wersalskiej w sprawie polskiej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu Rada Regencyjna

– zna daty

powstania Rady Regencyjnej (1917), programu pokojowego prezydenta Wilsona (8 I 1918)

– identyfikuje postacie

Thomasa Woodrowa Wilsona, Władysława Grabskiego

– przedstawia stosunek państw centralnych do sprawy polskiej

– omawia sprawę polską w polityce państw ententy 

Uczeń:

– zna daty

odezwy cara Mikołaja II (1916), odezw Rządu Tymczasowego i bolszewików (1917)

– identyfikuje postacie Aleksandra Kakowskiego, Zdzisława Lubomirskiego,

Józefa Ostrowskiego,

Georgesa Clemenceau,  Davida Lloyda George’a

– omawia udział delegacji polskiej na konferencji wersalskiej

Uczeń:

– zna datę ogłoszenia odezwy Mikołaja

Romanowa do Polaków (VIII 1914)

– identyfikuje postacie Mikołaja Mikołajewicza,

Karla Kuka, Hansa von Beselera,  

– przedstawia zależności między  sytuacją militarną państw centralnych i ententy podczas I wojny światowej a ich stosunkiem do sprawy polskiej

Uczeń:

– ocenia, jakie znaczenie miał Akt 5 listopada dla narodu polskiego

– ocenia, jakie znaczenie miał program pokojowy prezydenta Wilsona  dla narodu polskiego

1. Świat
po I wojnie światowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Wielka Czwórka, Liga Narodów, wielki kryzys gospodarczy

– zna daty podpisania traktatu wersalskiego (28 VI 1919), powstania Ligi Narodów (1920),

– wskazuje na mapie państwa europejskie decydujące o ładzie wersalskim

– wymienia postanowienia traktatu wersalskiego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: ład wersalski, demilitaryzacja, mały traktat wersalski, czarny czwartek, New Deal

– zna daty obrad konferencji paryskiej (XI 1918–VI 1919), układu w Locarno (1925), czarnego czwartku (24 X 1929), wprowadzenia New Deal (1933)

– identyfikuje postać Franklina

Delano Roosevelta

– wskazuje na mapie państwa powstałe w wyniku rozpadu Austro–Węgier, państwa bałtyckie

– przedstawia zniszczenia i straty po I wojnie światowej

– charakteryzuje układ sił w Europie po zakończeniu wojny

– wyjaśnia cel powstania Ligi Narodów

– charakteryzuje przejawy wielkiego kryzysu gospodarczego i sposoby radzenia sobie z nim

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: wolne miasto, europeizacja

– zna daty podpisania traktatów z Austrią (1919) i Węgrami (1920) oraz traktatu z Turcją (1920)

– identyfikuje postać Kemala Mustafy

– wskazuje na mapie postanowienia traktatu wersalskiego

– przedstawia zasady, na jakich opierał się ład wersalski

– omawia postanowienia pokojów podpisanych z dawnymi sojusznikami Niemiec

– charakteryzuje działalność Ligi Narodów

– wskazuje przyczyny wielkiego kryzysu gospodarczego

– skutki wielkiego kryzysu gospodarczego

Uczeń:

– zna daty wstąpienia Niemiec do Ligi Narodów (1926), wstąpienia ZSRS do Ligi Narodów (1934)

– omawia postanowienia pokojów podpisanych z dawnymi sojusznikami Niemiec

– wyjaśnia, jaką rolę w podważeniu ładu wersalskiego odegrał układ w Locarno

Uczeń:

– ocenia skuteczność funkcjonowania ładu wersalskiego

– ocenia wpływ wielkiego kryzysu gospodarczego na sytuację polityczną w Europie

2. Narodziny faszyzmu

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: marsz na Rzym, narodowy socjalizm (nazizm), antysemityzm,  führer, obóz koncentracyjny

– zna daty powstania marszu na Rzym (1922), przejęcia przez A. Hitlera funkcji kanclerza (I 1933)

– identyfikuje postacie Benita Mussoliniego, Adolfa Hitlera

– charakteryzuje ideologię faszystowską

– charakteryzuje ideologię nazistowską

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: „czarne koszule”, pakty laterańskie, noc długich noży, ustawy norymberskie, noc kryształowa, autorytaryzm

– zna daty powstania paktów laterańskich (1929), przyjęcia ustaw norymberskich (1935), nocy kryształowej (1938)

– identyfikuje postać Josefa Goebbelsa

– wskazuje na mapie Europy państwa demokratyczne, totalitarne i autorytarne

– opisuje  okoliczności przejęcia władzy przez Benito Mussoliniego

– przedstawia proces  przejmowania władzy przez Adolfa Hitlera

– charakteryzuje politykę nazistów wobec ludności żydowskiej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: korporacja, pucz

– zna daty przejęcia przez B. Mussoliniego funkcji premiera (1922), funkcjonowania republiki weimarskiej (1919–1933), puczu monachijskiego (1923), podpalenia Reichstagu (II 1933), przejęcia pełnej władzy w Niemczech przez Adolfa Hitlera (VIII 1934)

– identyfikuje postać Piusa XI

– omawia przyczyny popularności faszystów we Włoszech

– omawia przyczyny popularności nazistów w Niemczech

– wyjaśnia, w jaki sposób naziści kontrolowali życie obywateli

– wyjaśnia, dlaczego w Europie zyskały popularność rządy autorytarne

Uczeń:

– zna daty powstania Związków Włoskich Kombatantów (1919), powstania Narodowej Partii Faszystowskiej (1921)

– identyfikuje postać Alfreda Rosenberga

– przedstawia sytuację Włoch po zakończeniu I wojny światowej

– przedstawia sytuację Niemiec po zakończeniu I wojny światowej

Uczeń:

– ocenia zbrodniczą politykę nazistów do 1939 r.

– ocenia wpływ polityki prowadzonej przez B. Mussoliniego i A. Hitlera na życie obywateli

3. ZSRS – imperium komunistyczne

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: kult jednostki

– zna daty utworzenia ZSRS (30 XII 1922), paktu Ribbentrop–Mołotow (23 VIII 1939)

– identyfikuje postać Józefa Stalina

– wyjaśnia, w jaki sposób w ZSRS realizowano kult jednostki

– wymienia cechy charakterystyczne państwa stalinowskiego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Nowa Ekonomiczna Polityka, kolektywizacja rolnictwa, gospodarka planowa, łagier, NKWD

– zna daty ogłoszenia NEP (1921), układu w Rapallo (1922)

– identyfikuje postać Lwa Trockiego

– opisuje metody stosowane przez Józefa Stalina w celu umocnienia swoich wpływów

– omawia reformy gospodarcze Józefa Stalina

– wymienia zbrodnie  komunistyczne do 1939 r.

– omawia relacje między ZSRS a Niemcami do 1939 r.

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: wielka czystka, komunizm wojenny, sowchoz, kołchoz, Gułag

– zna daty wielkiej czystki (1936–1938), kolektywizacji rolnictwa (1928), głodu na Ukrainie (1932–1933), represji wobec Polaków w ZSRS (1937–1938)

– identyfikuje postacie Joachima Ribbentropa, Wiaczesława Mołotowa

– wskazuje na mapie największe skupiska łagrów, obszar głodu w latach 1932–1933

– omawia okoliczności przejęcia władzy przez Józefa Stalina

– charakteryzuje politykę gospodarczą w Rosji Radzieckiej po zakończeniu I wojny światowej

Uczeń:

– przedstawia rozwój terytorialny Rosji Radzieckiej

i ZSRS w okresie międzywojennym

– wyjaśnia, dlaczego system komunistyczny w ZSRS jest oceniany jako zbrodniczy

Uczeń:

– ocenia politykę J. Stalina wobec swoich przeciwników

– ocenia skutki reform gospodarczych wprowadzonych w ZSRS przez J. Stalina

– ocenia zbrodniczą politykę komunistów do 1939 r.

4. Kultura
i zmiany społeczne

w okresie międzywo­jennym

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: mass media, propaganda

– wymienia rodzaje mass mediów

– przedstawia społeczne skutki
I wojny światowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu indoktrynacja

– zna datę przyznania prawa wyborczego kobietom w Polsce (1918)

– wymienia rodzaje mass mediów

– przedstawia rozwój środków komunikacji w okresie międzywojennym

– wymienia nowe nurty w architekturze i sztuce

– wyjaśnia, dlaczego sztuka filmowa cieszyła się coraz większą popularnością

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: modernizm, funkcjonalizm

– zna datę pierwszej audycji radiowej (1906) przedstawia społeczne skutki I wojny światowej

– wymienia rodzaje mass mediów

– wyjaśnia, jakie cele przyświecały nowym trendom w architekturze i sztuce

– charakteryzuje zmiany społeczne w dwudziestoleciu międzywojennym

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: dadaizm, surrealizm,  futuryzm

– zna datę pierwszego wręczenia Oscarów (1929)

– wyjaśnia, jaki wpływ miały mass media na społeczeństwo w dwudziestoleciu międzywojennym

Uczeń:

– ocenia wpływ mass mediów na kształtowanie opinii publicznej

– ocenia wpływ mass mediów na rozwój propagandy w państwach totalitarnych

– ocenia zmiany, jakie zaszły w społeczeństwie po zakończeniu I wojny światowej

5. Świat na drodze

ku II wojnie światowej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu

Anschluss  

– zna daty Anschlussu Austrii (III 1938), aneksji Czech i Moraw przez III Rzeszę (III 1939)

– identyfikuje postacie Benita Mussoliniego, Adolfa Hitlera

– wskazuje na mapie państwa europejskie, które padły ofiarą agresji Niemiec i Włoch

– wymienia cele, jakie przyświecały państwom totalitarnym w polityce zagranicznej

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: oś

Berlin–Rzym–Tokio, appeasement

– zna daty remilitaryzacji Nadrenii (1936), wojny domowej w Hiszpanii (1936–1939), konferencji w Monachium (29–30 IX 1938), zajęcia Zaolzia przez Polskę (X 1938), ataku Japonii na Chiny (1937),

– identyfikuje postać Francisco Franco

– przedstawia przyczyny i skutki wojny domowej w Hiszpanii

– przedstawia przyczyny Anschlussu Austrii

– wymienia postanowienia konferencji w Monachium

– przedstawia skutki decyzji podjętych na konferencji monachijskiej

– charakteryzuje kolejne etapy podboju Europy przez A. Hitlera do sierpnia 1939 r.

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu

marionetkowe cesarstwo

– zna daty przywrócenia powszechnej służby wojskowej w Niemczech (1935), podboju Libii przez Włochy (1932), wojny włosko–abisyńskiej (1935–1936), zajęcia Albanii przez Włochy (1939), zajęcia przez Niemcy Okręgu Kłajpedy (III 1939), aneksji Mandżurii przez Japonię  (1931)

– identyfikuje postacie Neville’a Chamberlaina, Édouarda Daladiera

– przedstawia proces militaryzacji Niemiec

– wymienia strony walczące ze sobą w hiszpańskiej wojnie domowej

– omawia okoliczności zwołania konferencji monachijskiej

– charakteryzuje włoską ekspansję terytorialną do 1939 r.

– wyjaśnia przyczyny i skutki ekspansji Japonii

na Dalekim Wschodzie

Uczeń:

– zna daty zbombardowania Guerniki (1937), proklamowania niepodległości Słowacji (III 1939)

– identyfikuje postać Józefa Tiso

– wyjaśnia wpływ polityki appeasementu na politykę zagraniczną  Niemiec

– charakteryzuje sytuację w Europie pod koniec lat 30. XX w.

Uczeń:

– ocenia postawę polityków państw zachodnich na konferencji

w Monachium

– ocenia skutki polityki appeasement dla Europy

1. Odrodzenie Rzeczypospolitej

Uczeń:

– zna daty powstania  Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej (7 XI 1918), przekazania władzy wojskowej J. Piłsudskiemu przez Radę Regencyjną (11 XI 1918)

– identyfikuje postacie Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego,

– wymienia pierwsze ośrodki władzy na ziemiach polskich

– omawia okoliczności przejęcia władzy przez Józefa Piłsudskiego

Uczeń:

– zna daty powstania  Naczelnej Rady Ludowej (14 XI 1918), przekazania władzy cywilnej Józefowi Piłsudskiemu przez Radę Regencyjną (14 XI 1918), powołania rządu Jędrzeja Moraczewskiego (18 XI 1918), powołania rządu Ignacego Jana Paderewskiego (I 1919)

– identyfikuje postacie Ignacego Daszyńskiego, Jędrzeja Moraczewskiego, Ignacego Jana Paderewskiego

– określa zasięg wpływów pierwszych ośrodków władzy

–  opisuje działania pierwszych rządów polskich o odzyskaniu niepodległości

– omawia dążenia władz polskich do uzyskania przez Polskę uznania międzynarodowego

Uczeń:

– zna daty powstania  Polskiej Komisji Likwidacyjnej Galicji i Śląska Cieszyńskiego (28 X 1918), wydania dekretu o powołaniu Tymczasowego Naczelnika Państwa (22 XI 1918)

– przedstawia sytuację międzynarodową jesienią 1918 r.

– wyjaśnia, w jaki sposób sytuacja międzynarodowa, która zaistniała pod koniec 1918 r.,

wpłynęła na odzyskanie niepodległości przez Polskę

Uczeń:

– zna daty powstania  Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego (19 X 1918), Tymczasowego Komitetu Rządzącego we Lwowie (24 XI 1918)

– przedstawia założenia programowe pierwszych ośrodków władzy

Uczeń:

– ocenia polityczne starania Polaków w przededniu odzyskania niepodległości

– ocenia rolę, jaką odegrał Józef Piłsudski w momencie odzyskania niepodległości

2. Walka
o granicę wschodnią

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: koncepcja inkorporacyjna, koncepcja federacyjna

– zna daty Bitwy Warszawskiej (15 VIII 1920), pokoju w Rydze (18 III 1921)

– identyfikuje postacie Romana Dmowskiego, Józefa Piłsudskiego

– wskazuje na mapie granicę wschodnią ustalona w pokoju ryskim

– omawia koncepcje polskiej granicy wschodniej

– wymienia postanowienia pokoju ryskiego

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminów: Rada Obrony Państwa,  „bunt” Żeligowskiego

– zna daty:

bitwy nadniemeńskiej (22–28 IX 1920), „buntu” Żeligowskiego (9 X 1920)

– identyfikuje postacie Wincentego

Witosa, Michaiła Tuchaczewskiego, Lucjana

Żeligowskiego

– wskazuje na mapie miejsca bitew stoczonych z Rosjanami w 1920 r.

– przedstawia postawy Polaków wobec zagrożenia niepodległości ze strony bolszewików

– omawia przebieg Bitwy Warszawskiej i jej skutki

– przedstawia, w jaki sposób Polska przyłączyła ziemię wileńską

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie terminu linia Curzona

– zna daty polskiej ofensywy wiosennej (1919), układu z Symonem Petlurą (IV 1920), bitwy pod Zadwórznem (1920), powołania Rady Obrony Państwa (VII 1920),  bitwy pod Komarowem (31 VIII 1920), włączenia Litwy Środkowej do Polski III 1922

– identyfikuje postacie Symona Petlury, Tadeusza Rozwadowskiego, Władysława Sikorskiego, Siemiona Budionnego

– wskazuje na mapie tereny zajęte przez Armię

Czerwoną do sierpnia 1920

– porównuje koncepcję inkorporacyjną i federacyjną

– omawia okoliczności podjęcia przez wojska polskie wyprawy kijowskiej i je skutki

– opisuje przebieg ofensywy bolszewickiej w 1920 r.