Wymagania na poszczególne oceny

konieczne

(ocena dopuszczająca)

podstawowe

(ocena dostateczna)

rozszerzające

(ocena dobra)

dopełniające

(ocena bardzo dobra)

wykraczające

(ocena celująca)

I. Azja

Uczeń:

• wskazuje na mapie położenie geograficzne Azji
• wymienia formy ukształtowania powierzchni Azji
• wymienia strefy klimatyczne Azji
  na podstawie mapy klimatycznej
• wymienia największe rzeki Azji
• wymienia strefy aktywności sejsmicznej w Azji na podstawie mapy geologicznej
• wyjaśnia znaczenie terminu wulkanizm
• odczytuje z mapy nazwy największych wulkanów w Azji
• wskazuje na mapie zasięg Ognistego Pierścienia Pacyfiku
• wymienia czynniki przyrodnicze wpływające na rozwój rolnictwa w Azji
• wymienia główne uprawy w Azji
  na podstawie mapy gospodarczej
• określa cechy położenia Japonii na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• wymienia cechy środowiska naturalnego Japonii
• wymienia główne uprawy w Japonii
• określa cechy położenia Chin na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• lokalizuje na mapie ośrodki przemysłu zaawansowanych technologii
  w Chinach
• wymienia główne uprawy w Chinach
  i opisuje ich rozmieszczenie na podstawie mapy gospodarczej
• określa położenie geograficzne Indii
• porównuje liczbę ludności Chin i Indii oraz odczytuje z wykresu ich prognozę
• wymienia największe aglomeracje Indii i wskazuje je na mapie
• wyjaśnia znaczenie terminu slumsy
• wymienia główne rośliny uprawne
  w Indiach i wskazuje na mapie tematycznej regiony ich występowania
• wymienia surowce mineralne w Indiach i wskazuje na mapie regiony ich występowania
• określa położenie geograficzne Bliskiego Wschodu
• wymienia państwa leżące na Bliskim Wschodzie na podstawie mapy politycznej
• wskazuje na mapie miejsca konfliktów zbrojnych na Bliskim Wschodzie

Uczeń:

• opisuje linię brzegową Azji na podstawie mapy świata
• charakteryzuje zróżnicowanie środowiska geograficznego Azji
• przedstawia kontrasty
  w ukształtowaniu powierzchni terenu Azji
• omawia czynniki klimatyczne kształtujące klimat Azji
• omawia strefy roślinne Azji
• omawia budowę wulkanu
  na podstawie ilustracji
• wymienia typy wulkanów i podaje
  ich główne cechy
• wskazuje na mapie obszary Azji
  o korzystnych i niekorzystnych warunkach do rozwoju rolnictwa
• wymienia czołówkę państw azjatyckich w światowych zbiorach roślin uprawnych na podstawie infografiki
• charakteryzuje ukształtowanie powierzchni Japonii
• omawia strukturę zatrudnienia
  w Japonii na podstawie analizy danych statystycznych
• omawia warunki naturalne rozwoju rolnictwa w Japonii
• przedstawia cechy rolnictwa Japonii na podstawie analizy danych statystycznych
• określa różnorodność cech środowiska geograficznego Chin na podstawie mapy tematycznej
• omawia czynniki przyrodnicze sprzyjające osadnictwu w Chinach
• przedstawia nierównomierne rozmieszczenie ludności Chin na podstawie mapy gęstości zaludnienia
• omawia główne kierunki produkcji rolnej w Chinach
• omawia cechy środowiska geograficznego Półwyspu Indyjskiego
• podaje przyczyny powstawania slumsów w Indiach
• omawia warunki uprawy roślin
  w Indiach na podstawie mapy tematycznej
• charakteryzuje indyjską Dolinę Krzemową
• omawia cechy środowiska przyrodniczego Bliskiego Wschodu
• omawia wielkość zasobów ropy naftowej na świecie i na Bliskim Wschodzie na podstawie wykresu
  i mapy tematycznej
• przedstawia cele organizacji OPEC

Uczeń:

• omawia budowę geologiczną Azji
  na podstawie mapy tematycznej
• omawia cyrkulację monsunową i jej wpływ na klimat Azji
• charakteryzuje kontrasty klimatyczne
  i roślinne w Azji na podstawie mapy tematycznej
• omawia czynniki wpływające na układ sieci rzecznej w Azji
• omawia płytową budowę litosfery
  na podstawie map tematycznych
• wyjaśnia przyczyny występowania trzęsień ziemi i tsunami w Azji
• opisuje przebieg trzęsienia ziemi
• omawia warunki przyrodnicze
  i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa
  w Azji
• opisuje ekstremalne zjawiska klimatyczne i ich skutki w Japonii opisuje skutki występowania tajfunów na obszarze Japonii
• omawia bariery utrudniające rozwój gospodarki Japonii
• omawia znaczenie i rolę transportu
  w gospodarce Japonii
• omawia cechy gospodarki Chin
• analizuje wielkości PKB w Chinach na tle innych krajów świata na podstawie danych statystycznych
• charakteryzuje tradycyjne rolnictwo
  i warunki rozwoju rolnictwa Chin
• przedstawia problemy demograficzne Indii
• omawia system kastowy w Indiach
• przedstawia zróżnicowanie indyjskiej edukacji
• analizuje strukturę zatrudnienia
  i strukturę PKB Indii na podstawie wykresu
• charakteryzuje przemysł przetwórczy Indii
• omawia zróżnicowanie religijne na Bliskim Wschodzie
• omawia wpływ religii na życie muzułmanów
• przedstawia znaczenie przemysłu naftowego w krajach Bliskiego Wschodu

Uczeń:

• analizuje azjatyckie rekordy dotyczące rzeźby terenu, linii brzegowej
  i hydrosfery na podstawie infografiki
• omawia powstawanie Himalajów
  i rowów oceanicznych
• przedstawia sposoby zabezpieczania ludzi przed skutkami trzęsień ziemi
• omawia warunki klimatyczne w Azji wpływające na rytm uprawy ryżu
• omawia znaczenie uprawy ryżu dla krajów Azji Południowo-Wschodniej
• wykazuje związek między budową geologiczną a występowaniem wulkanów, trzęsień ziemi i tsunami
  w Japonii
• analizuje źródła gospodarczego rozwoju Japonii
• charakteryzuje cechy nowoczesnej gospodarki Japonii oraz rodzaje produkcji przemysłowej
• uzasadnia, że gospodarka Japonii należy do najnowocześniejszych na świecie
• przedstawia problemy demograficzne
  i społeczne Chin z uwzględnieniem przyrostu naturalnego na podstawie analizy danych statystycznych
• omawia znaczenie nowoczesnych kolei w rozwoju gospodarczym Chin
• omawia kontrasty etniczne, językowe
  i religijne w Indiach
• charakteryzuje cechy gospodarki Indii
  i możliwości ich rozwoju
• omawia znaczenie ropy naftowej
  w rozwoju ekonomicznym państw Bliskiego Wschodu
• omawia źródła konfliktów zbrojnych
  i terroryzmu na Bliskim Wschodzie

Uczeń:

• • wyjaśnia, dlaczego na wschodnich wybrzeżach Azji występuje wiele wulkanów
  • udowadnia słuszność stwierdzenia,
    że Azja to kontynent kontrastów geograficznych
  • omawia wpływ budowy geologicznej
    na występowanie rowów tektonicznych, wulkanów, trzęsień ziemi i tsunami
  • ocenia skutki trzęsień ziemi dla obszarów gęsto zaludnionych
  • wyjaśnia na podstawie mapy ogólnogeograficznej i analizy danych statystycznych, dlaczego grunty orne mają niewielki udział w strukturze użytkowania ziemi w Azji
  • wykazuje związki między cechami klimatu monsunowego a rytmem upraw i „kulturą ryżu” w Azji Południowo-Wschodniej
  • ocenia znaczenie warunków przyrodniczych i czynników społeczno-kulturowych w tworzeniu nowoczesnej gospodarki Japonii
  • omawia wpływ gospodarki Chin na gospodarkę światową
  • opisuje główne problemy indyjskiego społeczeństwa oraz przedstawia ich przyczyny
  • analizuje skutki występowania konfliktów zbrojnych na Bliskim Wschodzie

II. Afryka

Uczeń:

• • określa położenie matematyczno-
    -geograficzne Afryki na podstawie mapy ogólnogeograficznej
  • wymienia strefy klimatyczne Afryki
  • wymienia największe rzeki i jeziora Afryki
  • wymienia czynniki przyrodnicze wpływające na rozwój rolnictwa
    w Afryce
  • wymienia główne uprawy w Afryce
  • wymienia surowce mineralne Afryki
    na podstawie mapy gospodarczej
  • wskazuje obszary występowania surowców mineralnych na terenie Afryki
  • wymienia atrakcyjne turystycznie państwa Afryki
  • określa położenie geograficzne Etiopii
  • wyjaśnia różnicę między głodem
    a niedożywieniem
  • wymienia państwa w Afryce dotknięte głodem i niedożywieniem
  • określa położenie geograficzne Kenii
  • wymienia obiekty turystyczne na terenie Kenii

Uczeń:

• omawia cechy ukształtowania powierzchni Afryki
• wymienia cechy różnych typów klimatu w Afryce na podstawie klimatogramów
• charakteryzuje sieć rzeczną i jeziora Afryki
• omawia czynniki przyrodnicze
  i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa
  w Afryce
• charakteryzuje znaczenie hodowli zwierząt w krajach Afryki
• przedstawia zróżnicowanie PKB
  w różnych państwach Afryki na podstawie analizy danych statystycznych
• omawia przemysł wydobywczy w Afryce
• wskazuje państwa w Afryce dotknięte problemem głodu i niedożywienia na podstawie mapy tematycznej
• analizuje niedożywienie ludności
  w Afryce na podstawie wykresu
• przedstawia ruch turystyczny Kenii na podstawie analizy danych statystycznych

Uczeń:

• omawia wpływ czynników klimatotwórczych na klimat Afryki
• omawia rozmieszczenie opadów atmosferycznych w Afryce na podstawie mapy klimatycznej
• omawia udział rolnictwa w strukturze zatrudnienia w wybranych państwach Afryki na podstawie wykresu
• omawia gospodarkę w strefie Sahelu
• omawia cechy gospodarki krajów Afryki na podstawie analizy danych statystycznych
• przedstawia nowoczesne działy gospodarki Afryki
• omawia rozwój i znaczenie usług
  w Afryce
• omawia przyczyny niedożywienia ludności w Etiopii
• opisuje zmiany w poziomie niedożywienia ludności Etiopii
• wymienia obiekty w Kenii wpisane na listę dziedzictwa UNESCO
• opisuje walory kulturowe Kenii na podstawie wybranych źródeł informacji

Uczeń:

• omawia związek budowy geologicznej Afryki z powstawaniem rowów tektonicznych
• wyjaśnia cyrkulację powietrza w strefie międzyzwrotnikowej
• omawia przyczyny procesu pustynnienia w strefie Sahelu
• omawia typy rolnictwa w Afryce
• przedstawia czynniki ograniczające rozwój gospodarki w Afryce
• omawia skutki niedożywienia ludności
  w Etiopii
• omawia bariery ograniczające rozwój turystyki w Afryce
• omawia walory przyrodnicze Kenii wpływające na rozwój turystyki

Uczeń:

• wyjaśnia istnienie strefowości klimatyczno-roślinno-glebowej
  w Afryce
• wyjaśnia związki między warunkami przyrodniczymi a możliwościami gospodarowania w strefie Sahelu
• ocenia skutki stosowania rolnictwa żarowo-odłogowego i plantacyjnego
  w Afryce Zachodniej
• przedstawia rolę chińskich inwestycji na kontynencie afrykańskim
• przedstawia sposoby walki z głodem ludności Afryki na przykładzie Etiopii
• określa związki między warunkami przyrodniczymi i kulturowymi
  a rozwojem turystyki na przykładzie Kenii
• przedstawia argumenty pomagające przełamywać stereotypy na temat Afryki

III. Ameryka Północna i Ameryka Południowa

Uczeń:

• określa położenie geograficzne Ameryki
• wymienia nazwy mórz i oceanów oblewających Amerykę Północną
  i Amerykę Południową
• wymienia największe rzeki Ameryki
  i wskazuje je na mapie
• wyjaśnia znaczenie terminów: tornado, cyklon tropikalny
• wskazuje na mapie Aleję Tornad
• wymienia nazwy wybranych cyklonów tropikalnych w XXI wieku
• określa położenie geograficzne Amazonii
• omawia florę i faunę lasów równikowych
• podaje liczbę ludności Ameryki Północnej i Ameryki Południowej
  na podstawie wykresu
• wymienia główne odmiany człowieka zamieszkujące Amerykę
• wyjaśnia znaczenie terminów: urbanizacja, wskaźnik urbanizacji, aglomeracja, megalopolis
• wymienia obszary słabo i gęsto zaludnione w Ameryce Północnej
  i Ameryce Południowej i wskazuje je na mapie
• wymienia największe miasta
  i aglomeracje Ameryki Północnej
  i Ameryki Południowej i wskazuje
  na mapie
• przedstawia położenie geograficzne Kanady na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• wymienia główne uprawy na terenie Kanady
• wskazuje zasięg występowania głównych upraw w Kanadzie na mapie gospodarczej
• określa położenie geograficzne Stanów Zjednoczonych
• wyjaśnia znaczenie terminów: produkt światowy brutto, technopolia
• wymienia główne działy przemysłu
  w Stanach Zjednoczonych
• wymienia rodzaje usług wyspecjalizowanych w Stanach Zjednoczonych

Uczeń:

• wymienia nazwy państw leżących
  w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej
• podaje główne cechy ukształtowania powierzchni Ameryki
• wymienia strefy klimatyczne Ameryki
• omawia przyczyny powstawania tornad i cyklonów tropikalnych
• podaje główne rejony występowania cyklonów tropikalnych i kierunki ich przemieszczania się
• podaje cechy środowiska geograficznego Amazonii
• omawia cechy klimatu Amazonii
• podaje przyczyny zróżnicowania etnicznego i kulturowego Ameryki
• przedstawia czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej
• analizuje liczbę ludności miejskiej
  w ogólnej liczbie ludności państw Ameryki na podstawie mapy tematycznej
• przedstawia cechy położenia geograficznego Kanady na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• omawia ukształtowanie powierzchni Kanady
• przedstawia czynniki wpływające na klimat Kanady
• omawia strukturę użytkowania ziemi
  w Kanadzie na podstawie wykresu
• opisuje cechy położenia geograficznego Stanów Zjednoczonych
• wymienia czynniki wpływające na rozwój Doliny Krzemowej
• omawia strukturę użytkowania ziemi
  w Stanach Zjednoczonych na podstawie wykresu

Uczeń:

• • charakteryzuje budowę geologiczną Ameryki
  • omawia czynniki klimatyczne wpływające na klimat Ameryki
  • porównuje strefy klimatyczne ze strefami roślinnymi w Ameryce
  • charakteryzuje wody powierzchniowe Ameryki na podstawie mapy ogólnogeograficznej
  • omawia mechanizm powstawania tornad i cyklonów tropikalnych
  • podaje przyczyny wysokich rocznych sum opadów atmosferycznych
    w Amazonii
  • opisuje piętrowość wilgotnych lasów równikowych w Amazonii
  • omawia wielkie migracje w historii zasiedlania Ameryki
  • omawia zmiany liczby ludności
    w Ameryce na przestrzeni lat
    na podstawie wykresu
  • omawia rozwój miast Ameryki
    na podstawie wybranych źródeł
  • podaje przykłady megalopolis
    w Ameryce i wskazuje je na mapie
  • podaje przyczyny powstawania slumsów w wielkich miastach na przykładzie Ameryki Południowej
  • przedstawia zasięg występowania lasów w Kanadzie na podstawie mapy tematycznej
  • przedstawia miejsce Kanady
    w światowym eksporcie wybranych płodów rolnych na podstawie wykresu
  • omawia znaczenie przemysłu i jego kluczowe działy w Stanach Zjednoczonych
  • omawia cechy rolnictwa Stanów Zjednoczonych

Uczeń:

• wykazuje związek ukształtowania powierzchni z budową geologiczną
  w Ameryce
• omawia związek stref klimatycznych ze strefami roślinnymi w Ameryce
• przedstawia skutki występowania tornad i cyklonów tropikalnych
  w Ameryce
• omawia ekologiczne następstwa wylesiania Amazonii
  • podaje kierunki gospodarczego wykorzystania Amazonii
• przedstawia sytuację rdzennej ludności w Ameryce
• przedstawia negatywne skutki urbanizacji w Ameryce
• określa cechy megalopolis w Ameryce Północnej
• omawia czynniki wpływające na przebieg północnej granicy upraw
  i lasów w Kanadzie
• opisuje cechy gospodarstw wielkoobszarowych na terenie Kanady
• charakteryzuje wybrane wskaźniki rozwoju gospodarczego Stanów Zjednoczonych
• omawia znaczenie usług wyspecjalizowanych w gospodarce Stanów Zjednoczonych
• omawia przyczyny marnowania żywności na przykładzie Stanów Zjednoczonych

Uczeń:

• ustala prawidłowości w ukształtowaniu powierzchni Ameryki Północnej
  i Ameryki Południowej na podstawie map tematycznych
• przedstawia sposoby ochrony przed nadchodzącym cyklonem na podstawie wybranych źródeł informacji
• przedstawia działania człowieka mające na celu ochronę walorów przyrodniczych Amazonii
• omawia skutki zanikania kultur pierwotnych na przykładzie Ameryki Północnej i Ameryki Południowej
• opisuje problemy ludności mieszkających w slumsach na podstawie materiałów źródłowych
• wykazuje zależność między ukształtowaniem powierzchni, cyrkulacją powietrza, odległością
  od morza, prądami morskimi
  a przebiegiem północnej granicy upraw i lasów w Kanadzie
• omawia cechy charakterystyczne gospodarki Kanady z uwzględnieniem surowców mineralnych, rozwoju przemysłu i handlu
• ocenia wpływ przemysłu zaawansowanych technologii na rozwój gospodarki Stanów Zjednoczonych
• ocenia rolę Stanów Zjednoczonych
  w gospodarce światowej na podstawie analizy danych statystycznych

IV. Australia i Oceania

Uczeń:

• określa położenie geograficzne Australii i Oceanii
• wymienia największe pustynie Australii na podstawie mapy
• wyjaśnia znaczenie terminu basen artezyjski
  • wymienia endemity w Australii oraz na wyspach Oceanii
  • przedstawia liczbę ludności i gęstość zaludnienia w Australii na podstawie mapy tematycznej i analizy danych statystycznych
  • wymienia największe miasta Australii oraz wskazuje je na mapie

Uczeń:

• charakteryzuje środowisko przyrodnicze Australii i Oceanii
• charakteryzuje ukształtowanie powierzchni Australii
• wymienia strefy klimatyczne w Australii
• charakteryzuje wody powierzchniowe Australii
• omawia czynniki przyrodnicze wpływające na rozmieszczenie ludności w Australii
• omawia występowanie surowców mineralnych w Australii na podstawie mapy tematycznej

Uczeń:

• wymienia cechy charakterystyczne poszczególnych typów klimatu
  w Australii na podstawie klimatogramów
  • omawia strefowość roślinną w Australii na podstawie mapy tematycznej
  • omawia bariery utrudniające zamieszkanie Australii
  • charakteryzuje rdzennych mieszkańców Australii
  • omawia cechy rolnictwa Australii na tle warunków przyrodniczych
  • przedstawia znaczenie turystyki
    w rozwoju gospodarki Australii i Oceanii

Uczeń:

• wyjaśnia wpływ położenia Australii
  na klimat
  • omawia zasoby wód artezyjskich i ich rolę w gospodarce Australii
  • wyjaśnia, dlaczego Australia jest atrakcyjna dla imigrantów
  • omawia znaczenie przemysłów przetwórczego i zaawansowanych technologii w rozwoju Australii

Uczeń:

• wykazuje zależność między klimatem
  a zasobami wód powierzchniowych
  w Australii
• wykazuje zależność pomiędzy rozmieszczeniem ludności a warunkami naturalnymi występującymi w Australii
  • określa główne cechy gospodarki Australii na tle warunków przyrodniczych

V. Obszary okołobiegunowe

Uczeń:

• określa położenie geograficzne obszarów okołobiegunowych
• wyjaśnia znaczenie terminów: góra lodowa, pak lodowy, lądolód, lodowce szelfowe, nunataki
• wymienia gatunki roślin i zwierząt
  na obszarach Arktyki i Antarktyki
• wymienia surowce mineralne
  na obszarach Arktyki i Antarktyki
• wskazuje na mapie Antarktydy położenie polskiej stacji badawczej Henryka Arctowskiego

Uczeń:

• wymienia cechy środowiska przyrodniczego obszarów okołobiegunowych
• charakteryzuje klimat Arktyki
  i Antarktyki
• wymienia zagrożenia środowiska naturalnego obszarów polarnych

Uczeń:

• • opisuje zjawisko dnia polarnego i nocy polarnej na obszarach okołobiegunowych
  • charakteryzuje ludy zamieszkujące Arktykę oraz warunki ich życia
  • opisuje warunki życia w polarnej stacji badawczej

Uczeń:

• porównuje środowisko przyrodnicze Arktyki i Antarktyki
• wyjaśnia, dlaczego Antarktyda jest największą pustynią lodową
• prezentuje osiągnięcia polskich badaczy obszarów okołobiegunowych
• wyjaśnia status prawny Antarktydy

Uczeń:

• omawia zmiany w środowisku przyrodniczym obszarów polarnych
• charakteryzuje cele oraz zakres badań prowadzonych w Arktyce
  i w Antarktyce na podstawie na podstawie dostępnych źródeł
• omawia wkład Polaków w badania obszarów polarnych na podstawie dostępnych źródeł