Rozdział I. Elektrostatyka i prąd elektryczny

Temat 1. 

Elektryzowanie ciał

• Elektryzowanie ciał przez tarcie i dotyk za pomocą ciała naelektryzowanego

• Dwa rodzaje ładunków elektrycznych

• Oddziaływanie ładunków elektrycznych

• Elektryzowanie ciał a budowa atomu

• Zasada zachowania ładunku elektrycznego

• Jednostka ładunku

• Elektroskop

• pogadanka

• doświadczenia przeprowadzane przez uczniów w zespołach

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, zbiór zadań*, środki potrzebne do wykonania doświadczenia omówionego w Książce nauczyciela

Wymaganie doświadczalne (9.6) – demonstruje zjawisko elektryzowania przez tarcie oraz zjawisko wzajemnego oddziaływania ciał naładowanych.

Temat 2. 

Przewodniki i izolatory

• Przewodnik elektryczny

• Izolator elektryczny

• Przyciąganie nienaelektryzowanych przewodników przez ciała naelektryzowane

• Przyciąganie nienaelektryzowanych izolatorów przez ciała naelektryzowane

• Siły działające między cząsteczkami

• pogadanka

• pokaz

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, zbiór zadań*, plansze dydaktyczne, środki potrzebne do wykonania doświadczenia omówionego w Książce nauczyciela

Oddziaływanie elektryczne tłumaczymy, wyjaśniając zmianę ustawienia ładunków wewnątrz ciała nienaelektryzowanego (nie musimy wprowadzać pojęcia indukcji elektrostatycznej).

Zbiór zadań, zadania 14 i 15 s. 133.

Temat 3. 

Obwód prądu elektrycznego

• Napięcie elektryczne

• Prąd elektryczny

• Kierunek przepływu prądu a kierunek ruchu elektronów

• Symbole elektryczne

• Obwody elektryczne

• pogadanka

• doświadczenia przeprowadzane przez uczniów w zespołach

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, zbiór zadań*, środki potrzebne do wykonania doświadczenia omówionego w Książce nauczyciela

Uczniowie pracują w grupach.

Budują obwody elektryczne według zadanego schematu ( jako źródło napięcia wykorzystują np. baterie płaskie).

Wymaganie doświadczalne (9.7) [Uczeń:] – buduje prosty obwód elektryczny według zadanego schematu (wymagana jest znajomość symboli elementów: ogniwo, opornik, żarówka, wyłącznik, woltomierz, amperomierz).

Temat dodatkowy.

Prąd elektryczny w cieczach

• Jony

• Przepływ prądu elektrycznego w cieczach

• Elektryczność w organizmach żywych

• pogadanka

• pokaz

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, zbiór zadań*, środki potrzebne do wykonania doświadczenia omówionego w Książce nauczyciela

Należy zwrócić uwagę, że nośnikami prądu są nie tylko elektrony, ale też jony.

Prąd elektryczny może więc płynąć także w niektórych roztworach. Wiąże się to jednak z przepływem masy. Fakt ten wykorzystujemy do pozłacania różnych ciał, chromowania ich itp..

Temat 4. 

Prąd elektryczny w gazach

• Jonizacja powietrza

• Żarówki i świetlówki

• Wyładowania atmosferyczne

• Piorunochrony

• Zachowanie w czasie burzy

• pogadanka

• pokaz

• projekcja filmu dydaktycznego

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, zbiór zadań*, środki potrzebne do wykonania doświadczenia omówionego w Książce nauczyciela

Prąd elektryczny może też przepływać w innych niż powietrze gazach. Fakt ten wykorzystujemy w świetlówkach. Należy zwrócić uwagę na mniejsze zużycie energii elektrycznej przez świetlówki w porównaniu z żarówkami, przy tym samym natężeniu wysyłanego światła.

Temat 5. 

Napięcie i natężenie prądu elektrycznego

• Napięcie elektryczne

• Natężenie prądu

• Wartości napięć i natężeń spotykane w przyrodzie i urządzeniach zbudowanych przez człowieka

• pogadanka

• rozwiązywanie prostych zadań obliczeniowych

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, zbiór zadań*, rysunek przedstawiający wartości napięć i natężeń spotykanych wokół nas

Przy wprowadzeniu pojęć napięcie i natężenie warto wykorzystać analogię między tymi zjawiskami a przepływem wody. Napięcie porównujemy do wysokości, z jakiej spływa woda, a natężenie – do ilości przepływającej wody.

Temat 6. 

Praca i moc prądu elektrycznego

• Przemiany energii elektrycznej

• Obliczanie energii (w J i kWh)

• Moc prądu elektrycznego

• Koszt zużytej energii elektrycznej

• pogadanka

• dyskusja

•rozwiązywanie prostych zadań obliczeniowych

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, zbiór zadań*, tabela zawierająca przykłady mocy różnych urządzeń (podręcznik)

Należy zwrócić uczniom uwagę na fakt, że wykorzystywanie energii elektrycznej ułatwia nam życie.

Temat 7. 

Pomiar napięcia i natężenia. Wyznaczanie mocy

• Mierniki

• Pomiar napięcia

• Pomiar natężenia

• Wyznaczanie mocy

• pogadanka

•doświadczenia przeprowadzane przez uczniów w zespołach

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, przyrządy i materiały potrzebne do przeprowadzenia doświadczeń

Uczniowie pracują w grupach:

• budują obwód według podanego schematu,

• mierzą napięcie i natężenie prądu,

• wyznaczają moc żarówki.

Są to takie umiejętności, jak:

• ustalanie zakresu przyrządów,

• ustalanie dokładności przyrządów,

• odczytywanie wskazań mierników,

• zapis odczytów wraz z niepewnością pomiarową.

Wymaganie doświadczalne (9.9) [Uczeń:] – wyznaczanie mocy żarówki zasilanej bateriąza pomocą woltomierza i amperomierza.

Temat 8. 

Połączenia szeregowe i równoległe

• Połączenie szeregowe źródeł prądu

• Połączenie równoległe źródeł prądu

• Łączenie szeregowe odbiorników

• Łączenie równoległe odbiorników

• Przykłady zastosowania tych połączeń

• pogadanka

• pokaz lub doświadczenia przeprowadzane przez uczniów w zespołach

• obliczenia rachunkowe

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, zbiór zadań*, przyrządy potrzebne do przeprowadzenia doświadczeń

Warto, by uczniowie wykonali przeprowadzili w grupach doświadczenia:

• pomiar napięcia szeregowo połączonych źródeł prądu,

• pomiar napięcia równolegle połączonych źródeł prądu,

• pomiar napięcia na odbiornikach połączonych szeregowo,

• pomiar natężenia prądu przepływającego przez odbiorniki połączone równolegle.

Temat: 9

Powtórzenie

• Powtórzenie omawianych zagadnień

• Zastosowanie poznanej wiedzy (wiadomości i umiejętności) do rozwiązywania problemów fizycznych

• praca z podręcznikiem

• rozwiązywanie zadań rachunkowych i problemowych

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, zbiór zadań*, przygotowane przez nauczyciela zestawy zadań uwzględniające zróżnicowanie poziomu wiedzy uczniów

Trzeba przypomnieć nie tylko wiadomości teoretyczne poznane na lekcjach, ale także omówić przeprowadzone doświadczenia.

Podręcznik – zadania powtórzeniowe.

Temat:10

Sprawdzian

• samodzielna praca uczniów

testy (dostępne na stronie internetowej www.nowaera.pl)

Rozdział II. Elektryczność i magnetyzm

Temat 11.

Opór. Prawo Ohma

• Co to jest opór?

• Prawo Ohma

• Jednostka oporu

• Oporniki

• Zastosowanie prawa Ohma do rozwiązywania prostych zadań

• pogadanka

• pokaz lub doświadczenie przeprowadzane przez uczniów w zespołach

•rozwiązywanie zadań rachunkowych

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, zbiór zadań*, przyrządy potrzebne do przeprowadzenia doświadczeń

Warto doświadczalnie wykazać zależność między natężeniem prądu a przyłożonym napięciem. Wprowadzając pojęcie oporu, należy zaznaczyć, że opór przewodnika nie zależy ani od napięcia, ani od natężenia. Jest „zakodowany” w samym przewodniku.

Temat 12.

Wyznaczanie oporu elektrycznego

• Pomiar napięcia i natężenia

• Obliczanie oporu na podstawie wykonanych pomiarów

• Sporządzanie wykresu zależności I(U)

• Obliczanie oporu na podstawie wykresu zależności I(U)

• pogadanka

• doświadczenia przeprowadzane przez uczniów w zespołach

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, zbiór zadań*, przyrządy potrzebne do przeprowadzenia doświadczeń

Uczniowie przeprowadzają w zespołach doświadczenie obowiązkowe 9.8.

Wymaganie doświadczalne (9.8) [Uczeń:] – wyznacza opór elektryczny opornika lub żarówki za pomocą woltomierza i amperomierza

Propozycja karty pracy z Książki nauczyciela.

Temat 13.

Domowa sieć elektryczna

• Napięcie przemienne

• Napięcie i natężenie skuteczne

• Uziemienie

• Pierwsza pomoc przy porażeniu elektrycznym

• Bezpieczniki

• pogadanka

• rozwiązywanie zadań rachunkowych

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, zbiór zadań*

Na co dzień uczniowie korzystają z domowej sieci elektrycznej, dlatego powinni wiedzieć:

• jak korzystać z niej bezpiecznie,

• w jakim celu stosujemy bezpieczniki,

• przed czym zabezpiecza nas uziemienie,

• jak należy udzielać pierwszej pomocy przy porażeniu elektrycznym.

Temat dodatkowy.

Przemiany energii – rozwiązywanie zadań

• Zamiana energii elektrycznej na energię wewnętrzną

• Zamiana energii elektrycznej na energię mechaniczną

• pogadanka

• rozwiązywanie zadań rachunkowych

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, zbiór zadań*

Z zamianą energii elektrycznej na wewnętrzną uczniowie zapoznali się przy wyznaczaniu ciepła właściwego wody (doświadczenie obowiązkowe 9.5).

Na lekcji rozwiązujemy zadania łączące wiadomości uczniów z różnych działów fizyki.

Temat 14.

Magnesy

• Bieguny magnetyczne

• Oddziaływanie biegunów magnetycznych

• Ziemia – wielki magnes

• Zasada działania kompasu

• Domeny magnetyczne

• Brak istnienia pojedynczych biegunów magnetycznych

• pogadanka

• pokaz lub doświadczenia przeprowadzane przez uczniów

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, zbiór zadań*, przyrządy i materiały potrzebne do przeprowadzenia pokazu lub doświadczeń

Wskazane jest przeprowadzanie doświadczeń w formie pokazu lub doświadczeń uczniowskich, ilustrujących oddziaływanie magnetyczne.

Warto podać przykłady wykorzystywania tego oddziaływania w życiu codziennym.

Temat 15.

Prąd elektryczny i magnetyzm

• Elektromagnes

• Siły magnetyczne

• pogadanka

• doświadczenia przeprowadzane przez uczniów w zespołach

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, filmy**, zbiór zadań*, przyrządy i materiały potrzebne do przeprowadzenia doświadczeń

Uczniowie w zespołach przeprowadzają doświadczenia wskazujące na oddziaływanie przewodnika z prądem na igłę magnetyczną, budują elektromagnes, sprawdzają wzajemne oddziaływanie magnesów z elektromagnesami.

Wymaganie doświadczalne (9.10) [Uczeń:] – demonstrowanie oddziaływania prądu w przewodzie na igłę magnetyczną (zmiany kierunku wychylenia igły przy zmianie kierunku przepływu prądu, zależność wychylenia igły od pierwotnego jej ułożenia względem przewodu).

Temat 16.

Silnik elektryczny

• Zasada działania silnika elektrycznego

• pogadanka

• pokaz

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, przyrządy potrzebne do przeprowadzenia pokazu

Trzeba omówić budowę silnika, zasadę jego działania oraz praktyczne zastosowanie. Działanie silnika należy zademonstrować na przykładzie jego modelu..

Temat dodatkowy.

Indukcja elektromagnetyczna

• Zjawisko indukcji elektromagnetycznej

• Prądnica

• Transformator

• Zastosowanie transformatorów

• pogadanka

• Pokaz

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, filmy*, przyrządy potrzebne do przeprowadzenia pokazu

Wzbudzamy przepływ prądu w obwodzie, w którym nie ma źródła napięcia. Wyjaśniamy uczniom, że to odkrycie stało się bardzo ważne i pozwoliło zbudować inne źródło prądu – prądnicę. Należy omówić zastosowania prądnicy.

Temat: 17

Powtórzenie

• Powtórzenie omawianych zagadnień.

• Zastosowanie poznanej wiedzy (wiadomości i umiejętności) do rozwiązywania problemów fizycznych z zakresu elektromagnetyzmu

• ćwiczenia wykonywane przez uczniów

• praca z podręcznikiem

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, filmy**, zbiór zadań*

Trzeba przypomnieć nie tylko wiadomości teoretyczne poznane na lekcjach, lecz także omówić przeprowadzone doświadczenia.

Zwracamy uwagę na związek magnetyzmu z przepływem prądu.

Temat: 18

Sprawdzian

• samodzielna praca uczniów

testy (dostępne na stronie internetowej www.nowaera.pl)

Rozdział III. Drgania i fale

Temat 19

Ruch drgający

• Położenie i prędkość w ruchu wahadła

• Ciężarek zawieszony na sprężynie

• Ruch drgający

• Okres i częstotliwość w ruchu drgającym

• Amplituda

• pogadanka

• pokaz

• doświadczenia przeprowadzane przez uczniów w zespołach

• rozwiązywanie prostych zadań rachunkowych

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, zbiór zadań*, przyrządy i materiały potrzebne do przeprowadzenia doświadczeń

Uczniowie w zespołach przeprowadzają doświadczenie obowiązkowe.

Wymaganie doświadczalne (9.12)[Uczeń] – wyznacza okres i częstotliwoś drgań ciężarka zawieszonego na sprężynie oraz okres i częstotliwość drgań wahadła matematycznego.

Propozycja karty pracy z Książki nauczyciela.

Temat 20.

Przemiany energii w ruchu drgającym

• Energia w ruchu wahadła

• Energia potencjalna sprężystości

• Energia w ruchu ciężarka

• pogadanka

• pokaz

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta

CD-ROM, zbiór zadań*

Zwracamy uwagę uczniów na fakt, że podczas całego ruchu suma energii potencjalnej i kinetycznej pozostaje stała. Oznacza to, że jeśli jedna energia maleje o jakąś wartość, to druga wzrasta o taką samą wartość.

Temat 21.

Fale

• Ruch fali a ruch cząsteczek

• Fala na sznurze

• Fale a drgania

• Długość fali

• Zależność między długością, prędkością i okresem fali

• pokaz

• dyskusja

• rozwiązywanie prostych zadań rachunkowych

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta

CD-ROM, zbiór zadań*, filmy**

W czasie pokazu ruchu falowego (na wodzie lub sznurze) starajmy się wzbudzać fale, które różnią się od siebie. Tak przeprowadzony pokaz może stać się punktem wyjścia do dyskusji, czym różnią się te fale.

Temat 22.

Dźwięk

• Dźwięk jako fala

• Ruch fali dźwiękowej a ruch powietrza

• Prędkość dźwięku

• Graficzne przedstawienie dźwięku

• pogadanka

• pokaz z wykorzystaniem komputera

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, filmy**, zbiór zadań*, komputer z dostępem do internetu

Warto wykorzystać program komputerowy, który przedstawia wykresy różnych dźwięków.

Zbiór zadań, zadanie 31 i 32 s. 126.

Temat 23.

Wysokość dźwięku

• Porównywanie głośności i wysokości dźwięków

• Instrumenty muzyczne

• Ultradźwięki i infradźwięki

• Echolokacja

• pogadanka

• doświadczenia przeprowadzane przez uczniów w zespołach

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM

Wskazane jest, by uczniowie przeprowadzili doświadczenie obowiązkowe w zespołach. Jako ciało drgające można wykorzystać brzeszczot zamocowany w imadle. Poprzez zmianę jego długości wystającej poza imadło zmieniamy wysokość dźwięku.

Wymaganie doświadczalne (9.13) [Uczeń:] – wytwarza dźwięk o większej i mniejszej częstotliwości od danego dźwięku za pomocą dowolnego drgającego przedmiotu lub instrumentu muzycznego.

Temat 24.

Fale elektromagnetyczne

• Fale radiowe

• Mikrofale

• Światło

• Podczerwień

• Promieniowanie ultrafioletowe

• Promieniowanie rentgenowskie

• Promieniowanie gamma

• Prędkość fal elektromagnetycznych

• debata lub seminarium

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM

Lekcję mogą przygotować uczniowie.

Tydzień (lub 2 tygodnie) wcześniej dzielimy klasę na grupy. Poprzez losowanie przydzielamy grupom rodzaj fali elektromagnetycznej, na której temat mają zgromadzić wiadomości. Warto, by w swoich wystąpieniach uwzględnili informacje, dlaczego fale elektromagnetyczne są dla nas ważne i gdzie je wykorzystujemy, oraz jak ograniczyć negatywne skutki działania fal, które są szkodliwe.

Temat dodatkowy.

Co faluje w falach elektromagnetycznych?

• Pole magnetyczne

• Pole elektryczne

• Elektryczność a magnetyzm

• Fale elektromagnetyczne

• pogadanka

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM

Decyzja o realizacji tego tematu należy do nauczyciela. Jest to temat o tyle trudny, że omawiając elektryczność i magnetyzm, nie wprowadzaliśmy pojęcia pola (nie ma go w podstawie programowej). Warto jednak wspomnieć o tym, że fale mogą rozchodzić się w próżni.

Temat dodatkowy.

Energia fal elektromagnetycznych

• Co to jest promieniowanie cieplne?

• Temperatura ciała a promieniowanie

• Pochłanianie promieniowania a barwa ciała

• Efekt cieplarniany

• pogadanka

• pokaz

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta

CD-ROM

Ten temat warto zrealizować, ponieważ omawia zagadnienia, z którymi uczeń spotyka się w swoim otoczeniu Ciekawa może być np. wiedza, w jakie ubrania powinniśmy się ubierać latem: białe czy czarne.

Temat 25. Dyfrakcja i interferencja fal

• Ugięcie fali

• Dyfrakcja światła

• Fale radiowe

• Interferencja fal

• Jeszcze o echolokacji

• pogadanka

• pokaz

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, filmy**, przyrządy potrzebne do przeprowadzenia pokazu

Najwygodniej zademonstrować zjawisko dyfrakcji i interferencji na przykładzie fali na wodzie. Do pokazu można wykorzystać rzutnik pisma.

Temat 26.

Rezonans

• Drgania własne i rezonans

• Rezonans mechaniczny wokół nas

• Rezonans i fale elektromagnetyczne

• pogadanka

• pokaz

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, filmy**, przyrządy i materiały potrzebne do przeprowadzenia pokazu

Warto wykonać doświadczenie zaproponowane w podręczniku. Należy podkreślić rolę zjawiska rezonansu w budowie instrumentów muzycznych. Można wspomnieć, że rezonans może być groźny, np. doprowadzić do katastrofy budowlanej, podając przykład.

Temat 27.

Powtórzenie

• Powtórzenie omówionych zagadnień

• Zastosowanie poznanej wiedzy (wiadomości i umiejętności) do rozwiązywania problemów fizycznych

• ćwiczenia wykonywane przez uczniów

• praca z podręcznikiem

podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM, zbiór zadań*, przygotowane przez nauczyciela zestawy zadań uwzględniające zróżnicowanie poziomu wiedzy uczniów

Trzeba przypomnieć nie tylko wiadomości teoretyczne, ale także omówić doświadczenia przeprowadzone na lekcjach.

Temat 28.

Sprawdzian

samodzielna praca uczniów

testy (dostępne na stronie internetowej www.nowaera.pl)

Rozdział 1. Optyka

Temat 29. Światło i cień

• Źródło światła

• Co to jest promień światła?

• Rodzaje wiązek światła

• Powstawanie cienia i półcienia

• Pogadanka połączona z pokazem oraz ćwiczenia konstrukcyjne i rachunkowe

Podręcznik, zeszyt ćwi­czeń, płyta CD-ROM, środki dydaktyczne potrzebne do wykona­nia pokazu

Warto uzmysłowić uczniom, że nie wszystkie jasne ciała są źródłami światła (np. Księżyc). Wykonanie prostych doświad­czeń (powstawanie cienia, półcienia) pozwoli uczniom lepiej zrozumieć temat.

Temat 30. Widzimy dzięki światłu

• Dlaczego widzimy?

• Co to jest kamera obskura i do czego służy?

• Różnice między ciałem przezroczystym a nieprzezro­czystym

• Przykłady ciał przezroczy­stych i nieprzezroczystych

• Pokaz połączony z pogadanką

Podręcznik, zeszyt ćwi­czeń, płyta CD-ROM, środki dydaktyczne po­trzebne do wykonania pokazu

Można przypomnieć uczniom, dlaczego latem warto nosić jasne ubrania. Istotne jest wskazanie różnic między cia­łem przezroczystym i nieprze­zroczystym

Temat 31.

Załamanie światła

• Prawo załamania

• Czynniki wpływające na wartość kąta załamania

• Zjawisko fatamorgany

• Pokaz połączony z pogadanką oraz ćwiczeniami konstrukcyjnymi

Podręcznik, zeszyt ćwi­czeń, płyta CD-ROM, środki dydaktyczne po­trzebne do wykonania pokazu

Wymagana jest demonstracja przedstawiająca zjawisko zała­mania światła. Wymaganie doświadczalne (9.1 1) [Uczeń] - demonstruje

zjawisko załamania światła (zmiany kąta załamania przy zmianie kąta padania - jako-ściowo). Warto pokazać, jak widzimy przedmioty częścio­wo zanurzone w wodzie (np. łyżeczka w szklance z wodą).

Temat 32.

Soczewki

• Model soczewki

• Ognisko i ogniskowa soczewki

• Zdolność skupiająca

• Ogniskowa i zdolność skupia­jąca soczewki wklęsłej

• Pogadanka połączona z pokazem oraz ćwiczenia konstrukcyjne i rachunkowe

Podręcznik, zeszyt ćwi­czeń, płyta CD-ROM, środki dydaktyczne po­trzebne do wykonania pokazu

Wskazane byłoby wyjaśnienie uczniom, dlaczego nie wolno patrzeć bezpośrednio na Słońce. Można przy tej okazji powiedzieć o niebezpieczeń­stwie pożaru wynikającym z pozostawienia szklanej butelki w lesie. Warto pokazać uczniom modele soczewek.

Temat 33.

Obrazy tworzone przez soczewkę skupiającą

• Przedmiot położony daleko od soczewki

• Przedmiot położony blisko soczewki - lupa

• Obraz rzeczywisty i obraz pozorny

• Doświadczenie wyko­nywane w zespołach uczniowskich

Podręcznik, zeszyt ćwi­czeń, płyta CD-ROM, środki dydaktyczne potrzebne do wyko­nania doświadczenia w grupach

Uczniowie wykonują w zespo­łach doświadczenie obowiąz­kowe. Wymaganie doświadczalne (9.14) [Uczeń] - wytwarza za pomocą soczewki skupiającej ostry obraz przedmiotu na ekranie, odpowiednio dobie­rając doświadczalnie położenie

soczewki i przedmiotu. Należy zwrócić uczniom uwagę na fakt wytwarzania przez soczewkę

Temat 34. Konstruowanie obrazów tworzonych przez soczewkę skupiającą

• Co to znaczy konstruowanie obrazu?

• Obraz tworzony przez lupę

• Pogadanka połączona z ćwiczeniami konstruk­cyjnymi wykonywanymi równocześnie przez wszystkich uczniów.

Podręcznik, karty pracy, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM

Należy zwrócić uwagę na fakt, że rodzaj obrazu, jaki otrzy­mamy, zależy od odległości przedmiotu od soczewki. Uczniowie uzupełniają karty pracy. Podręcznik, zadania 1-6, s. 32.

Temat 35. Obrazy tworzone przez soczewkę rozpraszającą

• Tworzenie obrazu przez soczewkę rozpraszającą

• Konstruowanie obrazu

• Cechy obrazu

• Pogadanka połączona z ćwiczeniami konstruk­cyjnymi wykonywanymi równocześnie przez wszystkich uczniów.

Podręcznik, karty pracy, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM

Należy zwrócić uwagę na fakt, że rodzaj obrazu, jaki otrzy­mamy, nie zależy od odległości przedmiotu od soczewki. Uczniowie wypełniają karty pracy.

Podręcznik, zadania 1-5, s. 35.

Temat 36.

Oko i aparat fotograficzny

• Obraz tworzony na siatków­ce oka

• Widzenie przedmiotów bliż­szych i dalszych

• Widzenie w silnym i słabym świetle

• Obraz odwrócony

• Wady wzroku

• Budowa aparatu fotograficz­nego

• Seminarium o oku, wadach wzroku oraz budowie i zasadzie działania aparatu foto­graficznego

Podręcznik, zeszyt ćwiczeń, plansze

Uczniowie mogą samodzielnie przygotować informacje doty­czące budowy oka i działania aparatu fotograficznego, a tak­że wad wzroku (może to być np. plakat czy prezentacja mul­timedialna). Warto uzmysłowić uczniom, że źrenica nie jest czarna.

Temat 37. Zwierciadła płaskie

• Prawo odbicia światła

• Odbicie światła od zwiercia­dła i od kartki

• Odblaski

• Obraz tworzony w zwiercia­dle płaskim

• Pogadanka połączo­na z pokazem oraz ćwiczenia konstrukcyjne i rachunkowe

Podręcznik, zeszyt ćwi­czeń.

Należy zwrócić uwagę uczniom, że prawo odbicia światła można obserwować w otaczającym nas świecie. Uczniowie konstruują obraz pozorny tworzony w zwiercia­dle płaskim.

Temat 38. Zwierciadła wklęsłe i wypukłe

• Ognisko zwierciadła

• Obrazy w zwierciadle wklę­słym

• Konstruowanie obrazu

• Zwierciadło wypukłe

• Zastosowanie zwierciadeł wklęsłych i wypukłych

• Pogadanka połączona z pokazem

Podręcznik, zeszyt ćwi­czeń, .

Należy uczniom zwrócić uwagę na zależność rodzaju wytworzonego obrazu od odległości przedmiotu od zwierciadła wklęsłego. Ważne są praktyczne zastosowania zwierciadeł.

Temat dodatkowy. Luneta, mikroskop, teleskop

• Luneta astronomiczna

• Mikroskop

• Teleskop zwierciadlany

• Seminarium o budowie i zasadzie działania lunety i mikroskopu połączone z pokazem

Podręcznik, zeszyt ćwi­czeń, płyta CD-ROM, materiały przygotowa­ne przez nauczyciela lub uczniów o lunecie, mikroskopie i telesko­pie zwierciadlanym, plansze lub projektor multimedialny.

Uczniowie mogą samodziel­nie przygotować informacje o budowie i zasadzie działania lunety, mikroskopu i teleskopu zwierciadlanego. Należy uzmy­słowić uczniom, jak ważnymi wynalazkami okazały się luneta mikroskop.

Temat 39. Barwy

• Barwy • Rozszczepienie światła • Barwa przedmiotu

• Barwa ciała przezroczystego

• Pogadanka połączona z pokazem

Podręcznik, zeszyt ćwi­czeń, płyta CD-ROM, środki dydaktyczne po­trzebne do wykonania pokazu

Warto polecić uczniom naszki­cowanie obrazu powstającego na ekranie po drugiej stronie pryzmatu i wyjaśnić zasady powstawania tęczy.

Temat 40.

Powtórzenie

• Podsumowanie i powtórzenie omawianych zagadnień

• Zastosowanie poznanej wie­dzy i nabytych umiejętności do rozwiązywania proble­mów fizycznych

• Praca w grupach przy omawianiu zagadnień z optyki (lub rozwiązy­waniu zadań)

Podręcznik, zeszyt ćwiczeń, przygotowane przez nauczyciela ze­stawy zadań uwzględ­niające różny poziom wiedzy uczniów

Wskazane byłyby także zadania powtórzeniowe dotyczące doświadczeń wykonywanych na lekcjach.

Temat 41.

Sprawdzian

• Samodzielna praca uczniów

Testy z Książki Nauczy­ciela oraz dostępne na stronie internetowej www. nowaera. pl

Zadania powinny być tak skon­struowane, aby uwzględniały różny poziom wiedzy uczniów.

Rozdział 2. Przed egzaminem

Temat powtórzeniowy 1. Droga, czas, prędkość

• Odczytywanie z wykresu s(t) i v(t) przebytej drogi i prędkości

• Przeliczanie jednostek pręd­kości

• Rysowanie wykresów zależ­ności s(t) i v(t) na podstawie opisu słownego

• Zastosowanie poznanej wie­dzy i nabytych umiejętności do rozwiązywania proble­mów fizycznych

• Pogadanka i samo­dzielne ćwiczenia uczniowskie

Podręcznik, zeszyt ćwi­czeń, płyta CD-ROM, zbiór zadań

Wskazane byłoby przypomnie­nie doświadczenia obowiązko­wego

“Wyznaczanie prędkości przemieszczania się". Warto przeanalizować z uczniami omówione w podręczniku przykłady. Przygotowanie z uczniami tabelki, w której umieszczone będą wszystkie wzory, symbole i jednostki (wraz z opisem), może okazać się dużą pomocą przy powtór­kach do egzaminu gimnazjalne­go. Ważne będzie również ćwi­czenie przekształcania wzorów zamiany jednostek.

Temat powtórzeniowy 2. Ruch jednostajnie przyspieszony

• Odczytywanie z wykresu v(t) przebytej drogi i prędkości

• Obliczanie przyspieszenia i prędkości

• Określanie prędkości mak­symalnej i minimalnej oraz obliczanie prędkości średniej

• Zastosowanie poznanej wie­dzy i nabytych umiejętności do rozwiązywania proble­mów fizycznych

• Pogadanka i samo­dzielne ćwiczenia uczniowskie

Podręcznik, zeszyt ćwi­czeń, płyta CD-ROM, zbiór zadań

Należy zwrócić uwagę na pra­widłowe czytanie wykresów. Powinniśmy wskazać różnice między ruchem jednostajnym jednostajnie przyspieszonym. Należy zwrócić uwagę na fakt, że spadek swobodny jest przykładem ruchu jednostajnie przyspieszonego. Warto przy­pomnieć definicję prędkości średniej.

Temat

powtórzeniowy 3.

Siły

• Zasady dynamiki Newtona

• Siła ciężkości

• Opory ruchu

• Zastosowanie poznanej wiedzy i nabytych umiejętności do rozwiązywania problemów fizycznych

• Pogadanka i samo-

dzielne ćwiczenia

uczniowskie

Podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM

Przed przystąpieniem do zadań

rachunkowych warto przypomnieć uczniom zagadnienia

teoretyczne z danego działu

i przeanalizować przykłady

opisane w podręczniku.

Podręcznik, zadania 1 — 10, s. 83 i 84.

Temat

powtórzeniowy 4.

Energia

• Praca i moc

• Energia mechaniczna

• Zasada zachowania energii

mechanicznej

• Przemiany energii mechanicznej

• Pogadanka i samo-

dzielne ćwiczenia

uczniowskie

Podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM

Należy zwrócić uwagę na po-

wtórzenie zasady zachowania

energii mechanicznej

Temat

powtórzeniowy 5.

Maszyny proste

• Dźwignia dwustronna

• Bloczek nieruchomy

• Kołowrót

• Wykonywanie pracy za po-

mocą maszyn prostych

• Pogadanka i samo-

dzielne ćwiczenia

uczniowskie

Podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM

Należy przypomnieć doświadczenie obowiązkowe. Wyznaczanie masy ciała za pomocą dźwigni dwustronnej".

Temat

powtórzeniowy 6.

Ciepło

• Odczytywanie informacji

z wykresów zależności t(£)

• Zjawiska topnienia, krzepnięcia, parowania, skraplania, sublimacji i resublimacji

• Obliczanie ciepła pobranego przez ciało podczas jego ogrzewania, topnienia i wrzenia

• Pogadanka i samo-

dzielne ćwiczenia

uczniowskie

Podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM

Należy przypomnieć do-

świadczenie obowiązkowe

“Wyznaczanie ciepła właściwe-

go wody za pomocą czajnika

elektrycznego lub grzałki

o znanej mocy".

Podręcznik, zadania 1-9,

s. 96 i 97.

Temat

powtórzeniowy 7.

Gęstość, ciśnienie

i siła wyporu

• Gęstość ciał

• Ciśnienie

• Ciśnienie hydrostatyczne

i atmosferyczne

• Prawo Pascala i jego zastosowania

• Siła wyporu, prawo Archimedesa

• Pływanie ciał

• Pogadanka i samo-

dzielne ćwiczenia

uczniowskie

Podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM

Należy przypomnieć doświadczenia obowiązkowe:

1. “Wyznaczanie gęstości ciał".

2. “Pomiar siły wyporu za

pomocą siłomierza".

Temat

powtórzeniowy 8.

Obwody

elektryczne

• Ładunek elektryczny

• Symbole elementów obwodu

elektrycznego

• Proste obwody elektryczne

• Pogadanka i samo-

dzielne ćwiczenia

uczniowskie

Podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM

Należy przypomnieć do-

świadczenie obowiązkowe

“Uczeń buduje prosty obwód elektryczny według zadanego schematu".

Temat

powtórzeniowy 9.

Prawo Ohma

• Prawo Ohma

• Wykres zależności natężenia

od napięcia

• Pogadanka i samo-

dzielne ćwiczenia

uczniowskie

Podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM

Należy przypomnieć do-

świadczenie obowiązkowe

“Wyznaczanie oporu elektrycznego opornika lub żarówki

za pomocą woltomierza lub

amperomierza".

Temat powtórze-

niowy 10.

Energia

elektryczna

• Praca i moc prądu elektrycznego

• Koszt energii elektrycznej

• Bezpieczniki

• Skutki przepływu prądu

• Pogadanka i samo-

dzielne ćwiczenia

uczniowskie

Podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM

Należy przypomnieć doświadczenie obowiązkowe

“Wyznaczanie mocy żarówki

zasilanej z baterii za pomocą

woltomierza i amperomierza".

1

2

3

4

5

Temat powtórze-

niowy 1 1.

Drgania i fale

• Okres, częstotliwość i amplituda drgań

• Wykres zależności położenia od czasu

• Zależność między długością fali, prędkością i częstotliwością

• Fale mechaniczne i elektromagnetyczne

• Pogadanka i samo-

dzielne ćwiczenia

uczniowskie

Podręcznik, zeszyt ćwiczeń, płyta CD-ROM

Należy przypomnieć doświadczenie obowiązkowe “Wyznaczanie okresu i częstotliwości

drgań ciężarka zawieszonego

na sprężynie oraz okresu

i częstotliwości drgań wahadła

matematycznego".

Rozdział 3. Fizyka i my

Temat dodatkowy.

Gotujemy obiad

• Gotujemy zupę

• Kuchenka indukcyjna

• W jakiej temperaturze wrze woda

• Drugie danie z szybkowara

• Warzywa z kuchenki mikrofalowej

• Frytki - smażone czy pieczone?

• Praca w grupach,

prezentacja materiałów

opracowanych przez

uczniów

Podręcznik, zeszyt

ćwiczeń

Lekcja ma na celu ukazanie uczniom konkretnych

zastosowań zjawisk fizycznych

omawianych na lekcjach fizyki

do przygotowywania posiłków.

Temat dodatkowy.

Czas na deser

• Lodówka

• Cykl zamknięty

• Lody gotowe!

• Kuchnia molekularna

• Praca w grupach,

prezentacja materiałów

opracowanych przez

uczniów

Podręcznik, zeszyt

ćwiczeń

Uczniowie w domu wykorzystują lodówkę do przechowywania potraw. Dlatego warto

omówić jej działanie.

Temat dodatkowy.

U lekarza

• Pulsoksymetr

• Prześwietlenie

• Tomografia

• Ultrasonografia

• Badanie dopplerowskie

• EKG i EEG

• Rezonans magnetyczny

• Praca w grupach,

prezentacja materiałów

opracowanych przez

uczniów

Podręcznik, zeszyt

ćwiczeń

Uczniowie też chorują i muszą być poddawani różnym badaniom diagnostycznym. Dlatego

warto, by wiedzieli, na czym one polegają.

Temat dodatkowy.

Sport

• Dlaczego tak trudno biegać po piasku?

• Dlaczego można podkręcić piłkę?

• Po co samochodom wyścigowym “skrzydła"?

• Dlaczego można żeglować pod wiatr?

• Pogadanka na podstawie prezentacji komputerowej lub filmu

Podręcznik, zeszyt

ćwiczeń, projektor

multimedialny

Uczniowie interesują się

sportem, często uprawiają go wyczynowo. Dlatego chętnie

poznają odpowiedzi na postawione pytania.

Temat dodatkowy.

Słuchamy muzyki

• Głośnik

• Mikrofon

• Zapis analogowy dźwięku

• Zapis cyfrowy dźwięku

• Przesyłanie dźwięku

• Praca w grupach,

prezentacja materiałów

opracowanych przez

uczniów

Podręcznik, zeszyt

ćwiczeń

Uczniowie korzystają z telefonu. Warto, by wiedzieli, jak

działa to urządzenie.

Temat dodatkowy.

Oglądamy film

• Projektor kinowy

• Kineskop

• Ekran LCD

• Ekran plazmowy

• Cyfrowy zapis obrazu

• Trzy wymiary

• Polaryzacja światła

• Pogadanka na podstawie prezentacji kompuerowej lub filmu

Podręcznik, zeszyt

ćwiczeń

Warto, by uczniowie wiedzieli,

jak działają urządzenia pozwalające na oglądanie ruchomych

obrazów. W przyszłości

uczniowie staną przed wyborem: Z jakim ekranem kupić telewizor?

Temat dodatkowy.

Składanie barw

• Składanie barw światła

• Podstawowe barwy światła

• Składanie barw a budowa oka

• Nazwy niektórych barw

• Mieszanie farb

• Podstawowe kolory farb

• Trzy kolory w telewizorze

• Praca w grupach,

prezentacja materiałów

opracowanych przez

uczniów

Podręcznik, zeszyt

ćwiczeń

Lekcja ma na celu pokazanie

uczniom, jak tworzy się obraz,

na czym polega składanie barw

oraz mieszanie farb.