Zasady dostosowywania wymagań edukacyjnych do specyficznych potrzeb edukacyjnych dzieci w przedszkolu

Dzieci wymagające pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolu:

-  Dzieci z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi (np. deficyty rozwojowe, obniżenie możliwości intelektualnych, wady wymowy).

-  Dzieci z niepełnosprawnościami (upośledzenie umysłowe, wady wzroku, wady słuchu, niepełnosprawność ruchowa, autyzm, Zespół Aspergera, przewlekła choroba).

-  Dzieci niedostosowane społecznie, z zaburzeniami w funkcjonowaniu emocjonalno-społecznym, z trudnościami adaptacyjnymi.

-  Dzieci z trudnościami w nauce, powstałymi na skutek np. zaburzeń i odchyleń rozwojowych, niepełnosprawności, niedostosowania społecznego, problemów w funkcjonowaniu emocjonalno-społecznym lub niewłaściwego procesu edukacyjnego.

Dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi potrzebują od nauczyciela:  ZROZUMIENIA, AKCEPTACIJ, SZEROKICH KOMPETENCJI, WIĘCEJ WYSIŁKU.

Formy pomocy dziecku o specjalnych potrzebach edukacyjnych:

-  pomoc terapeutyczna (udział w różnych formach terapii na terenie szkoły lub poza nią np. w terapii psychologicznej, w zajęciach wyrównawczych, rewalidacyjnych, w zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych, w terapii logopedycznej)

-  pomoc dydaktyczno-wyrównawcza ( stosowanie na zajęciach takich metod czy sposobów oceniania czy takich metod wychowawczych, które ułatwiają dziecku naukę i społeczne przystosowanie)

Rodziców dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi należy wspomagać:

-  informować o rozwoju dziecka, o jego osiągnięciach i trudnościach, rodzaju potrzebnej pomocy i możliwości jej uzyskania

-  uczyć rodziców ( przez pokaz, instruktaż, ćwiczenia ) umiejętność udzielania pomocy w domu

-  kształtować prawidłowe postawy rodziców wobec dziecka i wzmacniać więzi emocjonalne między rodzicami a dzieckiem

-  udzielać rodzicom porad i interwencyjnej pomocy w załatwianiu różnych spraw

-  aktywizować rodziców do systematycznego współdziałania nie tylko ze szkołą, ale także z innymi instytucjami niosącymi pomoc ich dziecku.

Nauczyciel powinien dostosować metody i formy pracy z dzieckiem do jego możliwości, uwarunkowanych dysfunkcjami czy sytuacją społeczną. Wiąże się to na przykład z następującymi działaniami:

-  dostosowaniem sposobu komunikowania się z dzieckiem

-  zachowaniem właściwego dystansu

-  wydłużaniem czasu pracy

-  zmianą form aktywności

-  dzieleniem materiału nauczania na mniejsze partie, zmniejszaniem liczby zadań do wykonania, zwiększeniem liczby powtórzeń materiału

-  częstym odwoływaniem się do konkretów

-  stosowaniem metody poglądowości – umożliwieniem poznania wielozmysłowego

-  dostosowaniem liczby bodźców związanych z procesem nauczania

-  zastosowaniem zróżnicowanych kart zadań do samodzielnego rozwiązania

-  powtarzaniem reguł obowiązujących w klasie oraz jasnym wyznaczeniem granic i egzekwowaniem ich przestrzegania.

Dzieci z niepełnosprawnością ruchową – sposoby postępowania i formy pomocy:

-  organizowanie pomocy koleżeńskiej w zakresie samoobsługi, a także w zakresie wyrównywania braków po okresie absencji, udział w zajęciach dydaktyczno-wyrównawczych

-  ułatwienia „techniczne” podczas pisania – np. mogą pisać na większych formacie, grubszym mazakiem, używać specjalnych nakładek na ołówek czy długopis

-  nie wyłączać dziecko z tych zajęć z których dziecko jest mniej sprawne czy mniej samodzielne

-  udział w zajęciach rewalidacyjnych na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.

Dzieci z dysfunkcją wzroku – sposoby postępowania i formy pomocy:

-  dokładne zapoznanie się z diagnozą okulistyczną, uzyskanie informacji na temat możliwego wpływu wady na funkcjonowanie dziecka i proces dydaktyczny

-  rozwijanie na miarę możliwości dziecka percepcji wzrokowej

-  uwzględnianie deficytów wzrokowych w procesie dydaktycznym

-  zapewnienie odpowiedniego miejsca w klasie

-  przypominanie o konieczności stosowania sprzętu optycznego

-  przygotowywanie dla dziecka specjalnych pomocy dydaktycznych

-  uwzględnianie wolniejszego tempa pracy

-  organizować zajęcia wychowania fizycznego zgodnie z zaleceniami okulisty

-  w razie zmęczenia dziecka zapewnić odpoczynek

-  udział w zajęciach rewalidacyjnych na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego

Dzieci z dysfunkcją słuchu – sposoby postępowania i formy pomocy:

-  dokładne zapoznanie się z diagnozą laryngologiczną ze szczególnym uwzględnieniem informacji na temat wpływu wady słuchu na funkcjonowanie dziecka

-  zwracanie uwagi czy dziecko ma włączony aparat słuchowy i czy jest on sprawny

-  uwzględnianie trudności dziecka podczas zajęć dydaktycznych

-  stwarzanie optymalnych warunków odbioru mowy w sali

-  pamięć o tym, że dziecko z wadą słuchu, nie potrafi albo jest mu trudno robić kilka rzeczy na raz

-  zwracać uwagę na czytanie ze zrozumieniem

-  usprawniać funkcję słuchowe odpowiednio do możliwości dziecka

-  jeżeli funkcje te są trwale, zaburzone w procesie dydaktycznym, stosować metody wymagające raczej korzystania z percepcji wzrokowej

-  udział w zajęciach rewalidacyjnych na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego

Dzieci z upośledzeniem umysłowym:

-  upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim

-   upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym

-   upośledzenie umysłowe w stopniu znacznym

-  upośledzenie umysłowe w stopniu głębokim

Dzieci upośledzone umysłowo w stopniu lekkim – sposoby postępowania i formy pomocy:

-  wszechstronna stymulacja rozwoju funkcji poznawczych oraz wzbogacanie zasobu słownictwa na miarę możliwości dziecka podczas zajęć rewalidacyjnych i dydaktycznych

-  zindywidualizowanie metod pracy z dzieckiem , sposobu sprawdzania wiadomości

-  włączanie w różne formy aktywności, wspieranie mocnych stron, dostrzeganie i nagradzanie osiągnięć

Dzieci z lekkim upośledzeniem umysłowym realizują tę samą podstawę programową, co dzieci w normie intelektualnej, ale na podstawie orzeczenia wydanego przez poradnię psychologiczną – pedagogiczną o potrzebie kształcenia specjalnego nauczyciel dostosowuje wymagania do możliwości dziecka.

Dzieci upośledzone umysłowo w stopniu umiarkowanym – sposoby postępowania i formy pomocy:

-  udział w zajęciach rewalidacyjnych z przeznaczeniem na wszechstronną stymulację rozwoju psychomotorycznego

-  wyjaśnianie reguł i zasad obowiązujących w społeczeństwie i wdrażanie do ich przestrzegania, kształtowanie odporności na negatywne wpływy środowiska

-  dążenie w pracy z dzieckiem do uzyskania przez niego jak największej autonomii na miarę jego możliwości

-  ćwiczenie porozumiewania się z otoczeniem w najpełniejszy dla dziecka sposób

-  poznawanie alternatywnych lub wspierających metod porozumiewania się, jeśli dziecko napotyka trudności w słownym porozumiewaniu się

-  wdrażanie do uczestnictwa na równi z innymi członkami społeczności, do której należy w różnych formach życia społecznego, zachowując prawo do swojej inności

Dążenie do tego m. in. poprzez uczenie zasad współistnienia społecznego, umożliwienie uczestniczenia w różnych wydarzeniach społecznych, kulturalnych, przybliżanie tradycji i obyczajów lokalnych, narodowych. Wyrabianie dbałości o zdrowie.

Dzieci upośledzone umysłowo w stopniu głębokim – sposoby postępowania i formy pomocy:

-  udział w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych

-  naukę nawiązywania kontaktów i porozumiewania się z otoczeniem w sposób odpowiedni do możliwości i potrzeb dziecka, kształtowanie gotowości do nawiązywania kontaktów

-  usprawnianie psychoruchowe w zakresie dużej motoryki i małej motoryki

-  zdobycie maksymalnej dla dziecka samodzielności w podstawowych sferach życia min. rozwijanie samodzielności w zakresie poruszania się, jedzenia, picia, mycia rąk, ubierania się i rozbierania

-  polisensoryczne poznawanie otoczenia, w którym funkcjonuje dziecko, wzbudzanie zainteresowania środowiskiem, w którym żyje oraz kształtowanie umiejętności funkcjonowania w otoczeniu

-  rozwijanie świadomości własnego ciała, a także wyrabianie orientacji w schemacie własnego ciała i orientacji przestrzennej

-  kształtowanie zachowań społecznych

-  wyzwalanie spontanicznej aktywności poprzez dostarczanie zróżnicowanych bodźców-  uczenie umiejętności współżycia w grupie

-  rozwijanie współdziałania, przyjemności z kontaktu fizycznego i zaufania do innych

-  rozwijanie umiejętności naśladowania.

Dostosowania edukacyjne dla dzieci z autyzmem – sposoby postępowania i formy pomocy:

-  „podążanie za”

-  holding

-  dostosowanie form i metod pracy do specyfiki funkcjonowania dziecka

-  kształcenie specjalne dla dzieci z autyzmem, udział w zajęciach rewalidacyjnych.

Dostosowanie wymagań edukacyjnych dla dziecka z Zespołem Aspergera – sposoby postępowania i formy pomocy:

-  dostosowanie procesu dydaktycznego i wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka – na podstawie opinii poradni psychologiczno – pedagogicznej

-  udział w zajęciach korekcyjno – kompensacyjnych, dydaktyczno – wyrównawczych, tworzenie klas terapeutycznych w celu stymulowania rozwoju poznawczego i zmniejszania trudności w opanowaniu wiadomości i umiejętności

-  dostrzeganie mocnych stron, pozytywnych działań, starań w zakresie wyrównywania braków – w celu budowania pozytywnej samooceny i motywowania do nauki.

Dostosowania edukacyjne dla dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się – sposoby postępowania i formy pomocy:

-  wczesna diagnoza i terapia w formie zajęć korekcyjno – kompensacyjnych, w razie potrzeby także logopedycznych

-  w razie utrzymania się zaburzeń – systematyczna terapia pedagogiczna nastawiona na wyrównywanie deficytów zgodnie z zaleceniami w opinii psychologiczno – pedagogicznej

-  instruowanie rodziców w jaki sposób mogą pracować z dzieckiem

-  dostosowanie procesu dydaktycznego oraz sposobu sprawdzania wiadomości i kryteriów oceniania do potrzeb edukacyjnych i możliwości dziecka na podstawie opinii poradni.

Dostosowania edukacyjne dla dzieci z zaburzeniami mowy – formy pomocy:

-  terapia pedagogiczna na terenie przedszkola i poradni

-  dostosowanie wymagań edukacyjnych do możliwości ucznia na podstawie opinii poradni psychologiczno – pedagogicznej

-  wspieranie dziecka w związku z ryzykiem i trudności w funkcjonowaniu emocjonalno-społecznym.

Dostosowania edukacyjne dla dzieci przewlekle chorych – sposoby postępowania i formy pomocy:

-  zebranie informacji na temat choroby dziecka i jej wpływu na jej funkcjonowanie w przedszkolu

-  jeżeli choroba znacznie utrudnia lub uniemożliwia uczęszczanie dziecka do przedszkola – organizowanie nauczania indywidualnego

-  pomoc w wyrównywaniu zaległości w nauce – w formie zajęć dydaktyczno – wyrównawczych

-  organizowanie takich form aktywności i gromadzenia doświadczeń poznawczych, jakie są dla dziecka dostępne, nie wyłączać go pochopnie z zajęć

-  uwzględnianie w procesie dydaktycznym zmiennego samopoczucia i sprawności psychofizycznej dziecka

-  w okresie zaostrzenia choroby nie obciążać dziecka dodatkowymi stresami

-  dbanie o prawidłowe relacje z rówieśnikami.

Dostosowania edukacyjne dzieci  niedostosowanych społecznie – sposoby postępowania i formy pomocy:

-  jasne określanie obowiązujących norm i konsekwentne ich przestrzeganie

-  omawianie niewłaściwych zachowań raczej w kontakcie indywidualnym niż na forum grupy

-  szukanie przyczyny nieprawidłowych zachowań

-  zachęcanie do korzystania z pomocy psychologicznej

-  kierowanie do sadu w przypadku rodziny dysfunkcyjnej

-  proponowanie różnych prospołecznych działań

-  dostrzeganie i nagradzanie pozytywnych zachowań, a nie tylko piętnowania negatywnych

-  udział w zajęciach rewalidacyjnych po uzyskaniu orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.

Dostosowania edukacyjne dla dzieci z ADHD – sposoby postępowania i formy pomocy:

-  poznanie i zrozumienie specyficznych zachowań i emocji dziecka

-  akceptacji, pozytywnego wsparcia

-  zapewnienie pomocy przy wchodzeniu w grupę rówieśniczą

-  ustalenie systematyzacji i wymagań

-  elastyczności w pracy w grupie, dającej możliwość dodatkowej aktywności rozładowania emocji

-  bliska współpraca z rodzicami

-  organizowanie środowiska zewnętrznego

-  stosowanie wzmocnień

-  skuteczne komunikowanie

-  rutynę codziennych obowiązków

-  konsekwencję w postępowaniu

-  nawiązanie pozytywnego kontaktu emocjonalnego z dzieckiem

-  ustalenie obowiązującego systemu norm i zasad.

Najistotniejsze w pomaganiu dziecku jest: wczesne wykrywanie zaburzeń, współpraca z rodzicami, interdyscyplinarność w pomaganiu, organizowanie jak największej oferty pomocy na terenie placówki, dbanie o rozwój społeczny.